Arama
Kültürümüzden dünyaya armağan edilen hazine; lale
Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu, sosyal medya sayfasından "Türkiye'nin Otomobili"nin panjur ve ön tamponun bir bölümünü gösteren bir fotoğraf yayınladı. Bu fotoğrafta otomobilin panjur kısmında yer alan lale motifi dikkati çekti. Peki, lale yüzlerce yıllık kültürümüzde nasıl yer aldı?
İstanbul'un ve Türkiye'nin simgesi olan lale, 15 yüzyılın ikinci yarısında Avrupa'ya götürüldü. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun İstanbul Büyükelçisi olan bitki bilimci Ogier Ghislain de Busbecq'in Avrupa'ya gönderdiği lale soğanları, önce Avusturya'nın Viyana şehrine oradan da Hollanda'ya ulaştı.
Amsterdam'da bir ev alabilecek paraya satılan laleler, insanların cemiyetteki yerini, tayin eder oldu.
Avrupa'da lalenin nadir türlere talep birden artınca, bunların satışlarını gerçekleştirmek için Amsterdam, Rotterdam ve Leiden gibi şehirlerdeki borsalarda düzenli pazarlar kuruldu.
Lale borsası çöktüğünde, bir gecede zenginler fakir düştü. Avrupa'da 1634-1637 yılları arasında tam bir tulipmania (lale çılgınlığı) yaşandı. Alexandre Dumas'nın Siyah Lale romanı bu devri anlattı.
Soğanlı ve otsu bir bitki olan lale, Anadolu'da 12. yüzyıldan itibaren el sanatlarında süsleme motifi olarak da kullanıldı.
Bu dönemden sonra şiirde, resimde, hikâyede, romanda, minyatürde ve tasavvufta ana konu olarak işlenirken, cami süslemelerine, top dökümlerinin motiflerine, halı-kilim desenlerine, savaş miğferlerine, kaftanlara, yazmalara, mendillere, eteklere, çeyiz sandıklarına, paraların üstene bile nakşedildi.
Lale kelimesinin Osmanlıca yazımı ile Allah lafzı aynı harfleri taşır. Buradan bakıldığında lale, Allah lafzının anagramıdır. Aynı zamanda, Allah, hilal ve lâle kelimeleri ebced hesabıyla 66 sayı değerini verir. Bu nedenlerle lâleye tasavvufta farklı bir kutsiyet atfedilir.
Tasavvufi düşünceye göre lale, bir tek tohumdan yalnızca bir dal ve çiçek verdiği için Allah'ın birliğini temsil eder. Camiye de benzetilen lale, bu teşbihe göre ortası kubbeye, iki tarafındaki yapraklar ise minare gibidir.
