Arama
O eserler ana yurduna döndü!
Yaklaşık bir asır önce Anadolu topraklarından kaçırılan binlerce yıllık tarihi eserler Türkiye'ye geri döndü. "Altın Taç" ile "Dağ Keçisi Figürü"nün ülkemize geri getirilmesiyle, peşine düşülen kültür mirası eserlerimizin sayısı 56'dan 55'e düştü. 2003-2007 yılları arasında ise yaklaşık 4 bin 314 eser Türkiye'ye geri getirildi. İşte o eserler ve ülkemize dönüş serüvenleri...
1830-1922 ARASINDA ANADOLU'NUN TARİHİ TALAN EDİLDİ
Anadolu'dan sistemli olarak tarihi eser kaçırılması 1830'larda başladı. Savaş gemileri tahsis edildi. Önce Avusturyalılar, sonraki dönemde Almanlar bu gemilerle kıyılarımızdaki eserleri ülkelerine götürdüler. Bu devasa talan 1922'ye kadar sürdü.
Bergama'dan Dikiliye'ye bazı günler 12, bazı günler 16 araba eser sevk edildi. Özel yapılmış, çelik zincirli, büyük tekerlekli araçlar, özellikle mermer eserleri taşımak için tasarlanmış. Sonra bu eserler savaş gemisine yüklenip Almanya'ya gönderildi. Osmanlı'daki yetkililerin bazılarının haberi olsa da o yıllarda "tarihi eser bilinci" ne yazık ki yok. Eserlerimizin birçoğu Almanya, Avusturya, Fransa, İngiltere ve Amerika'da bulunuyor.
100 YIL SONRA GELEN BOĞAZKÖY SFENKSİ
Boğazköy'de, 1906-1907 ve 1911-1912 yıllarında Müze-i Hümayun başkanlığında ve Alman heyet üyelerinin de katılımıyla yapılan kazılarda Hitit Kraliyet Arşivi'ne ait 10 bin 400 civarında tablet ve iki sfenks bulunmuştu. Yapılan anlaşmaya göre, 1915 ve 1917 tarihlerinde tabletler ve sfenksler, temizleme, onarım ve yayın çalışmaları için -iade edilmek üzere- Alman kazı ekibi üyeleri tarafından Berlin'e götürülmüştü. Fakat giden bütün eserler geri gelmedi. Özellikle Boğazköy Sfenksi'ni Almanya geri vermiyordu. Uzun yıllar mücadele verildi ve 2011 yılında Berlin'de gerçekleştirilen toplantılar sonucunda, sfenksin iadesi gerçekleşti.
BİR İHBARLA İKİ YAZMA ESER 15 YIL SONRA TÜRKİYE'YE DÖNDÜ
2000 yılında Konya'daki Yusufağa Kütüphanesi'nden pek çok el yazma eserin çalındığı tespit edildi. Daha sonra bunlardan iki tanesinin ABD'de özel bir koleksiyonda olduğu anlaşıldı. Bu ihbarı bir Türk vatandaşı yapmıştı. Bu iki eser 2015'te ABD'den geri alındı.
INTERPOL'E YAKALANDI
Kaçak kazıyla ortaya çıkarılan ve 1960'ta Türkiye'den kaçırılan Kanatlı Denizatı Broşu ABD'deki Metropolitan Müzesi'nden 1994 teslim alınmıştı. Uşak Müzesi'nden 2005'te tekrar çalınan eseri Türkiye Interpol'e bildirdi. Muhtemelen eseri elinde bulunduran kişi Kanatlı Denizatı Broşu Interpol'e kayıtlı olduğu için satamayacağını anladı ve 2013'te Almanya'daki dış temsilciliğimize ulaştırıldı.
ZEUS OPERASYONUYLA BÜYÜK İSKENDER KURTARILDI
Türkiye bir taraftan da tarihi eser kaçakçılarına göz açtırmıyor. İstanbul Emniyeti, geçen yılın son günlerinde Cumhuriyet tarihinin en önemli kaçakçılık operasyonunu yaptı. Operasyonun adı Zeus'tu. Operasyonda 27 bin 200 parça tarihi eser ele geçirildi. Arkeolog polislerin kayıt altına aldığı eserlerin arasında tek örnek olan 'Unikler', Helenistik Döneme ait Helius'un betimlendiği paha biçilemez kraliçe tacı (Diadem), Hermes Heykeli ve Yunan savaşçıların tarihte kullandığı orijinal Miken uygarlığına ait tunçtan yapılan ve paha biçilemeyen Miken Kılıcı, Büyük İskender'in Hindistan seferi sonrasında sadece yedi adet yaptırılan büstü de var.