Arama
Çağdaş bir halk ozanı Barış Manço
Anadolu rock ve pop müziğinin önde gelen isimlerinden, besteci, söz yazarı, TV programcısı ve Türkiye'de pek çok yeniliğin öncüsü Barış Manço'nun vefatının üzerinden 21 yıl geçti. Vefatının ardından yıllar geçmesine rağmen Barış Manço milletimizde bıraktığı izlerle hala saygı ve özlemle anılıyor. Barış Manço, eserlerinde halk edebiyatı unsurlarıyla toplumun geleneksel ve kültürel kodlarını çağdaş dönemdeki pop kültürü ile büyük bir ustalıkla birleştiren bir sanatçıydı. Bu durum Barış Manço'yu tarihe karıştığını düşündüğümüz aşıklık geleneğinin modern zamandaki bir temsilcisi haline getirdi. Peki, Barış Manço sanatının aşıklık geleneğine yaslanan yönleri nelerdir? İşte sizlerle…
Bilinenden çok farklı bir çevrede yetişen, müzik çevrelerince hafif batı müziği sanatçısı veya pop sanatçısı olarak tanıtılan ancak kendisini bu sınıflandırmaların dışında kabul eden ve Türk bestekârı diye nitelendiren Barış Manço, müzikte çağın ihtiyaç, talep ve estetiğine uygun yeni bir oluşumun temsilcisi oldu. Bu oluşum ise kültürdeki devamı olan unsurların çağ ve medeniyet değişiminde nasıl muhafaza edildiğini göstermesi bakımından son derece önemlidir.
Şarkılarında kullandığı halk edebiyatı ve kültürü terminolojisi ile Türk müziğini tek seslilikten özüne sadık kalarak çok sesliliğe taşıyan Manço, bu noktada büyük bir başardı göstergesiydi.
Güftelerinde kullandığı: "Yâ nâsip yâ kısmet", "Unutma ki dünya fâni, veren Allar alır canı", "Can bedenden çıkmayınca", "Sarı çizmeli Mehmet Ağa", "Becerikli işini dağdan aşırmış, beceriksiz düz ovada şaşırmış", "Sarı san bilezikleri takarım kollarına" gibi pek çok tecrübeye dayanan ve duygusal Türk halk deyişlerini orijinal çok sesli bestelerle çağdaş Türk hayatına ve gelecekteki nesillere taşıdı.
"Söyle Zalim Sultan" şarkısı halk geleneğini yansıtan şarkılarından biridir.
"Gül yüzünden al yanaktan
Sırma saçtan bal dudaktan
Kumru gibi kacan gözden
İnce belden al topuktan
Sev dedin de sevmedim mi
Barış kul sana kurban
Yoktur derdine derman
Hancerini vur sineme
Cok naz ettin zalim sultan
Öl de gayri öleyim mi"
Görüldüğü gibi bu şarkıda Manço ozanlıktaki mahlas geleneğini kullanmıştır.
Halk kültürüne inen Manço'nun başvurduğu kaynaklardan birisi de formel sayılardır. Halk edebiyatı araştırmacısı Pertev Naili Boratov "100 Soruda Türk Folkloru" isimli eserinde halk arasında kimi sayılara özel bir anlam atfedildiğinden bahseder. Boratov'a göre "1,3,5,7,9,12,40,70,72" gibi sayılar halk arasında kutluluk, hayırlılık anlamı taşır. Barış Manço da bu sayıları şarkılarına kullanmıştır. "Nazar Eyle" şarkısı bu hususa verilecek bir örnektir.