Arama
Osmanlı'nın musiki okulları
Osmanlı Maârifi'nin teşkilatlanma sürecinde açılan okullar içerisinde bulunan mûsikî mektepleri müzik tarihimiz açısından önemli bir yere sahip. Başta İstanbul olmak üzere ülkenin çeşitli yerlerinde pek çok mûsikî okulu kuruldu. Başlangıçta bazı dernek ve cemiyetlerin bünyesinde bulunan küçük çaptaki topluluklar zamanla yerlerini profesyonel mûsikî eğitimi veren mekteplere bıraktı. Savaşın getirdiği olumsuz atmosferden dolayı uzun yıllar eğitim yapılamayan bu okullar günümüz konservatuar ve mûsikî cemiyetlerinin temellerini oluşturdu. İşte Osmanlı dönemindeki mûsikî eğitiminin profesyonelleşme süreci…
Darülelhan, Darülbedayi ve Darü'l Mûsikî Osmani'nin dışında Maârif'e bağlı olarak açılan okulların bir kısmı İstanbul'da bir kısmı ise farklı şehirlerdedir. Bunlardan "Bahriyeyi Şahane Mûsikî Mektebi" tarih olarak en eski kayda ulaşılan mekteplerdendir. Bahriye askeri mektebine bağlı olan okul, 10-15 yaşları arasındaki çocuklara eğitim verdi. Bu okulla ilgili başka bir bilgi yoktur. Muhtemelen bu okul da benzeri pek çok okul gibi Cumhuriyet'in ilanından sonra askeri okullara bağlı bir bando bölümü olarak faaliyetine devam etmiş ya da kapatılmıştır.
Maârif Nezareti'ne bağlı özel mûsikî mektepleri arasında bulunan Terakki-i Mûsikî Mektebi, Ali Salâhi Bey, Ali Rıza Şengel, Kanuni Nazım Bey ve Fahri Kopuz tarafından 1922 yılında kuruldu. Uzun ömürlü olmayan bu okul 1927 tarihinde kapandı.
Özel mûsikî okulları içinde en uzun ömürlü olan bu okul 1916 yılında Şehzadebaşı'nda açıldı. Konser ağırlıklı bir programın uygulandığı okulda nazari eğitim, nota yayını, plak çalışmaları ve yurt dışında yapılan turneler sayesinde Türk Mûsikîsi'ne ciddi hizmetler yapıldı. Okul 1931 yılında kapandı daha sonra Fahri Kopuz tarafından tekrar açıldı. Fahri Bey'in Ankara radyosuna tayin olmasının ardından faaliyetleri tamamen durdu.
Muallim İsmail Hakkı Bey tarafından Beyazıd'da kuruldu. Bu cemiyet 1920 yılına ait bir vesikada belirtildiğine göre Beyazıd'da Türk Ocağı konferans salonunda çok kalabalık bir topluluğa konser vermiştir. Konser oldukça beğenilmiş ve dershane hakkında olumlu mütalaalarda bulunulmuştur. Bu dershaneye ait program, müfredat ya da imtihan gibi herhangi bir belgeyle karşılaşılmamıştır.
Özel bir mûsikî mektebi olan okul, Paul Lange tarafından kurulmuştur. Lange Osmanlı'nın son dönemlerinde Batı mûsikîsi eğitimi veren ve askeri mızıkaları yetiştirmek için Avrupa'dan gelen bando şeflerindendir. Berlin Mûsikî Mektebi'nde öğrenim görmüş olan bu müzik adamı İstanbul'da ilk olarak özel Alman kolejinde mûsikî muallimliği ve Alman Protestan Kilisesi'nde orgculuk görevlerinde bulundu. Mûsikî çalışmalarını ilerleterek çeşitli Batı mûsikîsi koroları kurdu ve birçok öğrenci yetiştirdi. Paul Lange, İstanbul'un konser hayatının içinde aktif bir şekilde rol aldı, 1889 yılında gerçekleşen bir konserde piyanist ve orkestra şefi olarak yer aldı.