Tarihe damgasını vuran müzisyenlerle ilgili 20 ilginç bilgi

Felsefe, tıp, matematik astronomi, ilahiyat, psikoloji, fizik, kimya ve müziğe kadar pek çok bilim dalında eser yazan Arap bilim insanı Kindi, müzik yazımını ve kaydını sağlayan nota sistemini geliştirmiştir. Kindi, aynı zamanda müzik aletleri üzerinde de çalışmalar yapmış, ud çalgısının perdelerinin bağlanmasına ilişkin mufassal bir eser hazırlamıştır. İslam düşünürlerinden biri olan Farabi, müzik hakkında yazılmış en önemli ve en büyük kitabı kaleme almıştır. Eserinin tam adı 'El kitabı-ı musiki-l kebir'dir. Farabi, keman ailesine mensup çalgıların atası olan rebabeyi ve sitarın yatay uygulaması olan kanunu geliştirmiştir. Eserinde kanun, ud gibi birçok çalgıyı ilk defa tarif etmiştir. Müziğin Avrupa'da yayılması ve zenginleşmesinde Müslüman sanatçı Ziryab'ın payı büyüktür. Emevi halifesi tarafından Bağdat'tan Endülüs'e davet edilmiş, müzikte devrim niteliğinde çalışmalar yapmıştır. İslam uygarlığında müziğin kökeni Ziryab, dünyanın ilk konservatuarının Kurtuba'da kurulmasını; ahenk ve beste dersleri verilmesini; uda beşinci bir bam telinin ilave edilmesini ve bu çalgının Avrupa'ya getirilmesini sağlamıştır. Türk müziğinin en büyük bestekârlarından olan Buhurizade Mustafa Itrî, aynı zamanda şair ve hattattır. Enderun'daki hocalığı yanında, padişah onu zaman zaman sadece kendisini dinlemek amacıyla huzura çağırmıştır. 16-17 yaşlarındayken bestekârlığa başlayan Hammamizade İsmail Dede Efendi, büyük bestekâr III. Selim'in dikkatini çekmiş, onun musahibi ve başmüezzini olmuştur. Bu görevleri, II. Mahmut ve Abdülmecid devrinde de devam etmiştir. Hammamizade İsmail Dede Efendi'nin besteleri Türk müziğinin en büyük bestekârlarından olan İsmail Dede Efendi, musiki alanında kıymetli eserler bırakmasının yanı sıra 'Araban Kürdi, Hicaz Buselik, Saba Buselik, Neveser ve Sultan-ı Yegâh' gibi yeni makamlar da bulmuştur. Osmanlı sultanları, şehzâdeliklerinden itibaren oldukça kapsamlı eğitimlerden geçmişler, müzik alanında ihtisaslaşmışlardır. Hatta o kadar mahirlerdir ki, kendilerine ait bestelerinin yanında, makamlar da bulunur. Osmanlı'nın bestekâr padişahları Sultan II. Bayezid, Sultan IV. Murad, Sultan I. Mahmud, Sultan III. Selim, Sultan II. Mahmud, Sultan Abdülaziz, Sultan IV. Mehmed Vahideddin müzikle uğraşan ve besteleri günümüze ulaşan padişahlardır. Klasik müziğin büyük bestecilerinden Çaykovski'nin yolu, hayatının bir döneminde Osmanlı topraklarına düşmüş; İstanbul, İzmir ve Trabzon'a gelmiş ve bu serüvenlerini yazdığı mektuplarda kaleme almıştır. Ayasofya karşısında büyülendiğini, İzmir'den fes satın aldığını söyleyen ünlü besteci, ayak bastığı Osmanlı toprakları için 'Nedense bütün bunlar bana Şark'ın masallarını hatırlatıyor' demiştir. Çaykovski'ye 'Şark'ın masallarını anımsatan' İstanbul anıları 19'uncu yüzyılın en büyük piyanist ve bestecilerinden biri olan Franz Liszt, 1847 yılında İstanbul'a gelmiş, dervişlerden çok etkilenerek bir beste yapmıştır. Liszt, Sultan Abdülmecid'e büyük bir hayranlık duymuştur. Bunun sebebi, 1838 devriminden kaçan Macar asilzadelerine ve subaylarına tüm baskılara rağmen Sultan Abdülmecid kucak açması, 'Tacımı veririm, tahtımı veririm ama devletime sığınanları asla vermem!' demesidir. Liszt, İstanbul'da beş hafta kalmış, Avrupalı gazeteler bu haberleri Şark hayalleri ile süslemiştir. Lizst'in boynu tutuluncaya kadar Abdülmecid'i selamladığı, nargile dumanı altında piyano çaldığı gibi ilginç detaylar vermişlerdir. Franz Liszt, Osmanlı sultanına neden hayrandı? Avrupa, askeri bando ile Viyana Kuşatması sırasında Osmanlı sayesinde tanışmıştır. Mehter takımının vurmalı ve üflemeli çalgıları Avrupalıları etkilemiş; mehter müziğinden Mozart başta olmak üzere birçok besteci yararlanmıştır. Mozart neden Türk Marşı besteledi? Mozart'ın 'Saraydan Kız Kaçırma' adlı operasına konu olan saray, Selim Paşa'nın Akdeniz kıyılarındaki sarayıdır. Türk müziğine uygun olması için esere bas davul, zil, üçgen ve pikolo çalgıları eklenmiştir. İtalyan asıllı müzisyen Giuseppe Donizetti, Sultan II. Mahmud döneminde Osmanlı sarayına gelmiş, Mızıka-yı Hümayun'un gelişmesinde büyük rol oynamış ve 28 yıl boyunca Türk müziğine hizmet etmiştir. Türk müziğinin çok sesli hale gelmesine öncülük eden Donizetti, Sultan II. Mahmud için 'Mahmudiye Marşı', Sultan Abdülmecid için ise 'Mecidiye Marşı'nı bestelemiştir. Osmanlı müziğine 28 yıl hizmet eden Donizetti Paşa