Arama
Duyguları özgürleştiren his: Affetmek
Affedememek, bir zehir tohumu gibi vücudumuzu sarar ve hastalanmamıza neden olur. Kendimize yapabileceğimiz en büyük iyilik ise affetmek olacaktır. Önemli olan bu sürecin üstesinden psikolojik ve fizyolojik olarak nasıl geleceğimizdir.
✒ Affetmek ile ilgili ayetler
🔸 Kur'an-ı Kerim'de affetmek ile ilgili pek çok ayet bulunur. İşte o ayetlerden bazıları şu şekildedir:
"Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir." (A'râf Suresi, 199. ayet)
↪ A'râf Suresi 199. ayetin tefsiri: Af kelimesi ahlâk terimi olarak "kötülük ve haksızlık eden, suç veya günah işleyen birini bağışlamak, cezalandırmaktan vazgeçmek" demektir.
"Her kim de sabreder ve bağışlarsa, işte bu elbette azmedilecek işlerdendir." (Şûrâ Suresi, 43. ayet)
↪ (Şûrâ Suresi, 43. ayetin tefsiri: Konu şahsî bir hakla ilgiliyse bağışlama ve düzeltme yolunun seçilmesi hak sahibini ziyana sokmaz, onun Allah katındaki mükâfatı mahfuzdur. Öte yandan haksız saldırıyı önlemeye çalışmak ve meşrû müdafaa ölçüleri içinde karşılık vermek, kınamayı ve cezayı gerektiren bir eylem değildir, hatta -yukarıda belirtildiği üzere- yerine göre bir erdemdir; fakat olabildiğince sabredip özveride bulunmak da büyük bir erdemdir.
🔸 Afüv ismi ile Allah (cc), Kur'an-ı Kerim'de "Böyledir; her kim kendisine yapılana misliyle karşılık verir, sonra yine haksız bir saldırıya uğrarsa Allah ona mutlaka yardım eder. Allah çok bağışlayıcı, çok yarlığayıcıdır." buyurmuştur.
(Hac Suresi, 60. ayet)
↪ Hac Suresi 60. ayetin tefsiri: Bazı müfessirler bu âyetin iniş sebebi olarak şu olayı zikrederler: Bir grup müşrik Muharrem ayında bir Müslüman topluluğu ile karşılaşmış ve "Nasıl olsa Muhammed'in adamları haram aylarda savaşmazlar" deyip onlara saldırmaya yeltenmişlerdi. Müslümanlar onları uyardıkları halde niyetlerinden vazgeçmediler. Müslümanlar bu haksız saldırıya karşılık verip onları mağlûp ettiler. Olayın duyulması üzerine Medine'deki bazı müminler haram aylarda savaşmış olmaktan ötürü onları kınayan sözler sarfettiler, bunun üzerine âyet indi ve onların haklılığını tescil etti (Taberî, XVII, 195; Şevkânî, III, 526).
🔸 Ayetlerden de anlaşılacağı üzere affetmek, affedebilme eylemini en öfkeli anlarda bile gerçekleştirmek daha hayırlı bir mümin olma yolunda önemlidir. Afüv ismi ile bağışlayıcı olan Allah (cc),kendilerine yapılan kötülüğü affeden kullarını mükâfatlandıracaktır.
✒ Peygamber Efendimizin (sav) müminlere örnek olan affediciliği
🔸 Peygamber Efendimiz (sav), Mekke'yi fethettikten sonra Mescid-i Haram'a gider. Kâbe'yi tavaf edip iki rekât namaz kılar. Bu sırada Mekke halkı Kâbe'nin etrafında toplanır, endişe ve korkuyla Efendimizin (sav) kendilerine ne tür bir muamelede bulunacağını beklerler. Çünkü Mekkeliler, Peygamberimize (sav) İslâm'a davetin ilk gününden itibaren her türlü eziyeti yapmış, canı ve malına kastetmişlerdir.
🔸 Fetih ile birlikte Mekkelilerin hayatı Efendimizin (sav) iki sözüne bağlıdır. Herkes kendisine yapılan kötülüklerin hesabını sormasını ve intikam almasını bekler. Ancak Rahmet Elçisi (sav) kalabalıklara doğru yönelir ve: "Tıpkı Yusuf Peygamber gibi ben de "Bugün size kınama yok. Allah sizi bağışlasın. O, merhametlilerin en merhametlisidir." diyorum. Gidebilirsiniz, hepiniz serbestsiniz." buyurur.
Kur'an'ın yaşayan örneği olan Peygamberimiz (sav), bu olayla bizlere affetmenin en güzel örneğini gösterir. Kötülüğe iyilikle karşılık vermeyi, nefreti sevgiye dönüştürerek küfrü imana çevirmeyi gözler önüne serer.
"Affetmek bir süreç"
Uzman Klinik Psikolog Ayşenur Bayraktar, affetmenin insana faydası olan bir davranış değiştirme becerisi olduğunu ifade etti: "O insanı yakınında tutup tutmamak, ona bir şans verip vermemek affetmekten ayrıdır. Yapılan davranışı haklı görmemek, hissettiğimiz acıyı bastırmak ya da yok saymak olmaz. O duyguyu görüp kabullenip biraz da dönüştürmek gerekir."
🔸 Ancak bir anda affetmenin gerçekleşemeyeceğini de belirten Bayraktar, bunun bir süreç olduğunun altını çizer. Kimseden bir sabaha kalkıp da yapılan haksızlığı affedip hayatına devam etmesi beklenemez. Affetmek, zamanla gerçekleşecek bir eylemdir.
🔸 Yapılan araştırmalara değinen Bayraktar, narsist kişilik bozukluğu olanların daha zor affettiğini belirtti: "Araştırmalara göre kişilik özellikleri ile affedip affedememe arasında bir alaka vardır. En uç noktada narsist özellikleri gösteren insanlarda affetme becerisinin daha eksik olduğunu ya da affetme kısmına adapte olamadıklarını görüyoruz. Ancak çocuklar, çok kolay adapte olurlar. Hayır dediğimiz bir şeye kızıp sinirlense bile ardından hemen bize adapte olur. Sebebini anlatıp sarıldığımızda çocuk, bir şeylerin hallolduğuna inanarak affetmiş gibi bir anda o olumlu tavrımıza katılır. Çünkü çocuklar içlerinde kötülük barındırmıyorlar. Kin, intikam gibi yetişkinliğe özgü duygu tanımlamaları çok fazla içermiyorlar."