Arama
Göçün insan psikolojisine etkileri
Sosyal bir sorun olan göç insanların savaş, etnik ve dini çatışmalar, daha iyi iş imkanları, eğitim, sağlık ve kültürel nedenlerle yaşadıkları yer değiştirme durumudur. Göç birçok stres faktörünü içinde barındırır. Göç edilen yerdeki kültüre, dile ve yaşam şekline uyum sağlamak en birincil sorunları teşkil eder. Peki göçün insan psikolojisine etkileri nelerdir? Sizler için araştırdık...
🔴 Göçün ruh sağlığına nasıl etki ettiği incelenirken sıklıkla vurgulanan nokta, göç olgusunun kişide bir ruhsal bozukluk yaratmasının yanında bireylerin göçe yüklediği anlama, göç etme sebeplerine, göç süresince yaşananlara ve göç sonrası strese göre kişinin ruh sağlığına etkisinin incelemesidir.
🔴 Göç yaşantısının ruh sağlığı üzerine etkisi sosyal izolasyon kuramı, kültürel şok kuramı ve kültürel değişme kuramı ile açıklanmaya çalışılır.
Sosyal izolasyon kuramı nedir?
🔴 Bu kurama göre göç, bireyin bulunduğu ortamdan sadece fiziksel bir ayrılış olmamakta aynı zamanda alıştığı bir dizi hak, kural ve sosyal etkileşim örüntülerinden ayrılması manasına da gelir.
🔴 Kişinin alıştığı ortamdan ayrılması onun yalnızlık, yabancılaşma ve kendini değersiz hissetme gibi duygulara kapılmasına sebebiyet verir.
🔴 Göç eden bireylerin yeni ortama uyum sağlayamamaları, sosyal destek eksikliği, dil problemi ve olumsuz yaşam olayları deneyimlemeleri, sosyal rollerindeki kayıpları yoğun stres yaşamalarına ve stresle baş edemediklerinde ise ruh sağlıklarının bozulmasına sebep olur.
Kültür şoku nedir?
🔴 Kültür şoku, yaşam şeklinin önceki ülkelerinden farklı olduğu bir ülkede yaşayan insanlar arasında yaygın olarak görülen bir tepki olarak tanımlanır. Kimi insanlar yaşamaya başladığı yeni ülkeye çabuk uyum gösterirken bir başkası için bu durum, yoğun stres yaşamaya neden olur.
🔴 Göç edenlerin yeni geldikleri ülkeye uyum sağladıkça ruhsal problemlerin azalacağını savunan bu görüş, göçmenlerde sağlık sorunları oluşmasında yer değiştirme faktöründen çok kişinin ailesinden ve öz kültüründen ayrılmasının etkili olduğunu ileri sürer.
Kültürel değişme kuramı nedir?
🔴 Bireyin yabancı bir ülkede yaşamasının psikolojik sağlık üzerine etkisini açıklayan kuramlardan biri de kültürel değişme kuramıdır. Kuram büyük bir toplumun kültürel değerleri ve inançlarının küçük bir grubu etkilemesini içerir.
🔴 Süreç streslidir, etkileşim sürecinde zorlama ve baskı varsa stres artar. Bu durumda, birey yabancı olunan toplumda uyuma zorlandığı için kendi kültürü ile aşırı özdeşleşme ve kendi kültürünü üstün görmeye yönelebileceği gibi kişisel ve sosyal fonksiyonlarda farklılıklara neden olabilir.
🔴 Göçmenler, kültürel değişme nedeni ile stresli bir yaşam geçirirler ve bu durum diğer aile üyelerinin kişiliklerini de olumsuz yönde etkiler. Kişisel düzeyde altı alanın kültürel değişme sürecinde ilişkili olduğu (dil, din, eğlence, beslenme, alışveriş, alışkanlıklar) buna karşın diğer alanların tutumların ve davranış modellerinin ise belirlenmesinin zor olduğu belirtir.
🔴 Göçmenlerle ilgili yapılan çalışmaların bir bölümünde ev sahibi toplumun kültürüne uyum sağlayan gruplarda daha çok ruh sağlığı sorunlarına rastlanır. Bu durum uyum sürecinde yaşanan zorlanma ve strese bağlanır.
🔴 Hollanda'daki göçmen bireylerle yapılan bir çalışmada, göçmen bireylerin yoğun ikamet ettiği yerleşim bölgelerindeki göçmenlerde şizofreni riskinin daha az olduğunu gözlemlemişlerdir. Bu gözlemden yola çıkarak kendi kültür grubunun içinde yaşamanın sosyal ilişkileri arttırıp yabancılık ve yalnızlık hissini azalttığı da söylenebilir.
🔴 İngiltere'de yapılan birçok çalışmada, ev sahibi gruba oranla, Karayipler, İrlanda, Polonya, Hindistan ya da Pakistan'dan göçenlerde yüksek oranda şizofreni tanısı bulunduğu görülür. Geldikleri ülkelerdeki düşük şizofreni oranları göz önüne alınınca, araştırmacılar bunun göç eylemi ve sonrasında yaşanan zorluklarla ilgili olabileceğini belirtirler.
🔴 Yapılan çalışmalarda, göç eylemi sonrasında yeni kültüre uyum sağlamanın her zaman olumlu etki oluşturmadığı madde kullanım gibi olumsuz davranışlara da sebep olabileceği belirtilir.
🔴 Meksikalı göçmenlerde, Amerikan kültürüne ayak uyduranlarda daha çok ruhsal soruna rastlanır. Özellikle madde kullanımı, yeni kültüre adaptasyonun çoğu zaman olumlu olmadığını ortaya koyar.
🔴 İnsanlık tarihi boyunca önemli bir sorun olan göç, günümüzde de bireyleri ruhsal ve sosyal olarak yıpratmaya devam eden bir olgudur. Tüm bu bilgiler ışığında göç; savaşlardan, insan hakları ihlallerinden, doğa ve insan kaynaklı felaketlerden etkilenerek zorunlu olarak gerçekleştiğinde bireylerin ruhsal sağlık durumlarını daha karmaşık hale getirir.