Arama
Karar vermekte neden zorlanıyoruz?
Hayatın her aşamasında vermek üzere olduğumuz kararlar bazen karmaşık bir labirente benzer. Seçimlerimiz, bazen gerçeklikle yüzleşmemizi sağlarken bazen de beklenmeyen sonuçlara neden olur. Önemli olan verdiğimiz kararların bizi ne derece etkilediğidir. Her seçenek, kendi içinde bir öğrenme ve büyüme fırsatını taşır. Bu durum bizi bilgelik yolunda geliştirebileceği gibi cehaletin sınırlarında da gezdirebilir. Bu labirentte ilerlerken, bazen karar vermemek bile bir karar olabilir, çünkü hayatın karmaşıklığı içinde dengeyi bulmak önemlidir.
🔹 Karar verme sürecinde bireyleri etkileyen ve genellikle yanlış kararlar vermeye neden olan unsurları yukarıda ifade ettik. Karar vermek genellikle zorlu bir süreçtir, hızlı ve doğru kararlar vermek ise daha da zorlayıcıdır. Bu unutulamamalıdır. Ancak bu zorluklara rağmen, karar verme becerisi geliştirilebilir. Karmaşık kararları daha küçük adımlara bölmek, öncelikleri belirlemek, artılar ve eksiler listeleri kullanmak, güvenilir kimselerden tavsiye almak ve farkındalık stratejileri uygulamak gibi yöntemler, karar verme sürecini kolaylaştırabilir.
🔸 Sonuç olarak, karar vermenin karmaşıklığını anlamak, bireylerin seçimler arasında daha etkili bir şekilde gezinmelerine yardımcı olabilir. Belirsizliği kabul etmek, duyguları anlamak ve analiz ile sezgiyi dengelemek, bireyleri daha güvenli ve bilinçli kararlar almada güçlendirebilir.
🔹 "Karar vermek neden bu kadar zor?" ya da "İyi kararlar vermekte niçin zorlanıyorum?" veya "Neden sürekli yanlış kararlar veriyorum?" gibi pek çok soruyu kendinize sormuş olabilirsiniz. Öncelikle, duygu durumunun etkilerini anlamak son derece önemlidir. Duygular, karar verme sürecinde son derece aktif bir rol alır. Bu nedenle, alınacak kararlarda duygu durumunun ne derece alınan karar üzerinde etkili olduğunu tartmak gerekir. Daha sonra, seçenekleri objektif bir şekilde değerlendirerek mantıklı bir karar süreci oluşturulmalıdır. Ayrıca, kararlarınızın uzun vadeli etkilerini düşünmek ve içsel değerlere uygun seçimler (din, kültür, örf-adet) yapmak da önemlidir.
🔸 Daha iyi kararlar vermek için bazı kriterleri uygulamak kişilere yardımcı olabilir. Çoğu zaman farkında olmasak da genellikle aşağıdakileri madde başlıklarını uygulayarak doğru kararlar vermek nispeten mümkündür:
- Amacınızı belirleyin: Karar verme sürecinde amacınız nedir? Hangi hedefe ulaşmayı umuyorsunuz? Örneğin, bir kariyer değişikliği yapmayı düşünüyorsanız, daha tatmin edici bir iş veya daha iyi bir çalışma deneyimi elde etmek amacınız olabilir. Bu hedef sizin için ne kadar önemli?
- Gerekli bilgileri toplayın: Kararınızı verirken ihtiyacınız olan bilgileri toplamak önemlidir. Bu, ilgili sektördeki trendler, işin gerektirdiği yetkinlikler, mali durumunuz gibi faktörleri içerebilir. Hedefin uygunluğunu sorgulayıp daha sonrasında karar vermek, beklemedik sonuçları minimuma indireceği için her zaman kaygı seviyesi üzerinde pozitif etki sağlar.
- Seçenekleri değerlendirin: Her bir seçeneğin artılarını ve eksilerini belirlemek önemlidir. Hedeflerinize en uygun olanı bulmak için seçeneklerinizi bu açıdan değerlendirebilirsiniz. Örneğin, maaş açısından iyi bir iş fırsatı, ancak iş yaşam dengesini bozuyorsa, bu durumu artıları ve eksileriyle değerlendirebilirsiniz.
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN BİTTİĞİNE İNANMADIĞI İÇİN 30 YIL DAHA SAVAŞMAYA DEVAM EDEN JAPON ASKERİ
🔹 Başarıya, doğruya ve bilgeliğe giden yol, bazen bir seçim çağrısı gibi olabilir. Hikayeler, seçim yapma ve bilinmeyene doğru adım atma konusunda bize ilham verir. Söz gelimi, "Alice Harikalar Diyarında" hikayesi sıradan bir dünyada başlar. Alice için her şey yolunda gibidir, ta ki çok önemli bir randevuya yetişmeye çalışan beyaz tavşanı görünceye kadar. Beyaz tavşan, aslında bir seçim çağrısıdır; Alice, takip edip bilinmeyene doğru gidebilir (Kırmızı) ya da eskiden yaşadığı konfor alanında kalabilir (Mavi). Biz de hayatta birçok benzer seçimle karşılaşırız. Çocukluk çağlarında yapıldığı gibi basit bir madeni parayı havaya atarak ya da çiçek yapraklarını sayarak bu seçimlerden kolayca kaçamayız. Bu seçimleri yaparken aldığımız kararların sonuçlarına katlanmak zorundayız. Gerçekler bazen acıtabilir, konfor alanımızı bozabilir ve bizi bilinmeyene doğru çıkışa zorlayabilir.
🔸 Platon'un meşhur "Mağara Alegorisi"nde, mağaradaki insanlar kendi tutsaklıklarının farkında değildirler. Aslında özgür olduklarını sanırlar, gördükleri gölgelerin gerçek olduğunu düşünürler. Farkında olmadıkları şey ise kendi cahillikleridir. Çünkü konfor alanlarının dışına çıkmaya asla cesaret etme kararını veremezler. Sonuç olarak, hayatta yapmamız gereken seçimlerde "beyaz bir tavşan" ya da "hayali kırmızı ve mavi haplar" gibi sembolik ve gerçekliği olmayan şeylerden medet umamayız. İnsan, yaratılan canlılar içerisinde düşünebilen, akıl ve mantık yoluyla muhakeme edebilen bir varlıktır. Tasavvufta insanın ulaşabileceği en yüce mertebe olan İnsan-ı Kamil olma süreci, tam da bu yolun kendisidir. Yaratılan, yaratıcının sunduğu akıl ve düşünce yetisini bu yolda kullanabildiği ölçüde makbul seçimler yapabilir. Kendi hayatlarımızda yapmamız gereken gerçek seçimler vardır. Önemli olan hangisinin seçileceğidir. Cahilliğin getirdiği geçici mutluluk mu, yoksa gerçeğin bazen acı getirebileceği hakikat mi? Bu seçimler, bize kalan bir sorumluluktur.