Arama
Sinemanın Balkan topraklarındaki serüveni
Balkan sineması yerel müziğin gücünü ustalıkla kullanan, dram yüklü hikayeleriyle izleyicileri etkileyen örneklerle doludur. Sinema tarihimiz de bir anlamda bu topraklarla yakın ilişki içerisindedir. Nedeni ise Manaki Kardeşler'in Osmanlı vatandaşı olan Uzkınay'dan daha önce Osmanlı'yı çekmiş olmalarıdır. Böylece Osmanlı topraklarında yaptıkları çekimler ile sinemamızın temellerini atmışlardır. İşte sinemanın Balkan topraklarındaki serüveni...
Meseleye vatandaşlık yönünden baktığımızda ise Osmanlı vatandaşı olan Uzkınay'dan daha önce filmler çeken Manaki Kardeşler'in ön plana çıktığını görürüz. Manaki Kardeşler, vatandaş olmanın ötesinde filmlerinde, Osmanlı'yı çekmişlerdir.
Milton ve Yanaki (Manaki) kardeşler, ilk Türk sinemacı olmalarının yanı sıra Balkanlara sinemayı ilk getiren kişilerdendirler. Manaki Kardeşler'in 1905'te çektikleri film ve devamında gelen filmleri de, Makedonya'nın Osmanlı egemenliğinde olduğu bir zaman diliminde çevrilmiştir. Günümüze ulaşan Manaki Kardeşler'in filmleri, Makedonya Cumhuriyeti ve UNESCO tarafından restore edilerek koruma altına alınmıştır.
Avrupa'nın güneydoğusunda kabaca elips biçiminde bir ülke olan Makedonya; Arnavutluk, Kosova, Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan ile komşudur. Osmanlı döneminden sonra buradaki Müslümanların dini hayatıyla ilgilenen ve doğrudan Saraybosna'ya bağlı Vakufska Direkcija, sonra da Makedonya İslâm Birliği Meşihatı adı altındaki dini kuruluş halen faaliyetini sürdürür.
Yunana sinemasını, Theodoros Angelopoulos ile birlikte Costa Gavras ve Costas Ferris ile birlikte tanıdık. Sanatsal sinemanın bilinen çağdaş temsilcilerinden olan Theodoros, mitolojik göndermelere bol yer verdiği filmlerinde, toplumsal olayları konu edindi. Özellikle entelektüel bireyin yaşama dair ıstıraplarını ve düş kırıklıklarını işledi.
Yunan sineması yoğun siyasal çekişmelerin içerisinde, kendi tarihine paralel bir çizgi çekemedi. Sadece iç pazara yönelik temeller atan Yunan sineması, dar kapsamlı bir küçük ülke sineması olarak kaldı. Televizyonun ortaya çıkmasından oldukça etkilenen Yunan sineması, Angelopoulos'un getirdiği yeniliklerle nefes almaya başladı. Buna örnek olarak ilk uzun metrajı olan 1970 tarihli Tatbikat'ı (Anaparastasi) verebiliriz. Türkiye'de 1979'da gösterime girdi. Bu film ayrıca 'Yeni Yunan Sineması'nın doğuşu olarak da kabul gördü ancak beklenen gelişim sağlanamadı.