Arama
1918’de İstanbul’u etkisi altına alan İspanyol (domuz) gribi
Tarih boyunca insanoğlunun uğraştığı felaketlerden birisi de salgın hastalıklardır. Teknolojinin ilerlemesi, sağlık alanında pek çok gelişmeyi de beraberinde getirmiş olsa da bazı salgın hastalıklar geçmişten günümüze ne yazık ki hala varlığını sürdürüyor. Bu sıralar gündemimizi epey meşgul eden domuz gribi olarak bilinen İspanyol gribi, söz konusu salgın hastalıklara örnek. Peki günümüzde de etkisini gösteren bu gribin, 1918-1920 yılları arasında bütün dünyayı kasıp kavurduğunu ve binlerce insanın ölümüne sebebiyet verdiğini biliyor muydunuz? Osmanlı'nın son yıllarına denk gelen bu hastalık İstanbul'da nasıl bir yankı bulmuş, kaç kişi yaşamını yitirmiş, hükümet bu konuda nasıl önlemler almış? Bütün bu soruların cevabı işte sizlerle…
Çoruk, mezkur eserinde Sıhhiye Müdürlüğü'nün salgına karşı yaptığı bilgilendirme amaçlı çalışmalar hakkında fikir vermek amacıyla 10 Aralık 1918 tarihinde İkdam gazetesinde neşredilen bir beyannameyi aktarmış. İspanyol nezlesine karşı alınacak tedbirleri konu edinen bu beyannameye göre:
1.Bu hastalık gayet kolay mesela bir adamla karşı karşıya gelmekle, öksürürken yakınında bulunmakla, temasla, kısaca en akla gelmez vasıta ile bulaşmaktadır.
2. Salgının hızla yayılması ve hastalığı hafif surette, bir iki gün içinde işine devam ederek geçirenlerin çok olması yüzünden hastaların tecrit edilmesi de kabil olmamaktadır.
3. Bu hastalığın aşı ve serumları yoktur.
4. Binaenaleyh bu hastalıkla mücadele etmek için hükumete düşen en önemli tedbir hastalığın yayılmasını kolaylaştıran okul, tiyatro ve sinema gibi yerleri tatil etmektir. Bu tedbir bu günden itibaren yine tatbik olunmuştur. Fakat bu salgının ve tehlikeli hastalığın önlenmesinde en etkili tedbirleri almak halkın uhdesindedir. Buna göre:
Hasta ziyareti adeti bu hastalık geçinceye kadar kaldırılmalıdır.
Kalabalık yerlerden mümkün mertebe kaçınılmalıdır. Vapurlara, trenlere, tramvaylara, girerken lüzumsuz yere yapılan hücumlar da pek zararlıdır. Zorunlu olmadığı müddetçe kısa mesafeler için nakil vasıtalarına binilmemelidir.
Öksürenler mutlaka ağzını kapamalı ve öksürenlerin yanında bulunanlar da hemen uzağa kaçmalıdır..
Ne kadar hafif olursa olsun ateş, boğaz, baş ağrısı ve kırıklık başlar başlamaz ıhlamur gibi sıcak bir şey ile beraber Aspirin veya daha iyisi 1-3 gram kadar Salipirin almalı ve mutlaka evde oturmalıdır. Daha evvel bir de müshil alınması faydalıdır.
Ateş tamamen geçtikten sonra en aşağı üç gün yine istirahat etmeli ve sokağa çıkınca soğuğa karşı tedbirli davranmalıdır.
Beyannamede de işaret edildiği gibi hükümetin aldığı önlemlerden biri okulları tatil etmek, sinema ve tiyatroları kapatmak olmuş. Nitekim Çoruk'un eserinde aktardığına göre okullar 22 Ekim 1918 ila 10 Ocak 1919 tarihleri arasında eğitim öğretim faaliyetlerine ara vermiş.
Ölüm oranlarında düşüş gözlemlendikten sonra ise okul, sinema ve tiyatrolar yeniden faaliyete geçmiş.