5 soruda iftar topu geleneği nasıl başladı?

İftar topu, Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdiği gün sonunda akşam ezanı vakti ile birlikte iftar vaktinin geldiğini haber veren top ateşidir. Günümüzdeki gibi ses sistemlerinin olmadığı devirlerde zaruret, bugün ise gelenek şeklinde Türkiye'nin birçok il ve ilçesinde devam ettirilir. 1800'lü yıllardan bu yana vazgeçemediğimiz geleneklerden biri olan Ramazan topu, Osmanlı arşivlerine göre ilk olarak 1821 yılında Anadoluhisarı'ndaki topun ateşlenmesiyle başladı ve sadece iftar vakitlerinde değil sahurda da top atışı yapılıyordu. Kısa sürede İstanbul'un diğer bölgelerinde de yerini aldı: Rumeli Hisarı, Yedikule surları, Dolmabahçe Sarayı önü, Seraskerlik Dairesi, Tophane-i Âmire Talimhanesi, Beyoğlu, Humbarahane Kışlası Meydanı… 1827 yılından itibaren Yedikule surlarında da atış yapıldı. Sonra Baltalimanı, Selimiye Kışlası gibi diğer mahallerde de zaman içinde yapılmaya başlandı. Top atılması adedinin Osmanlı Türk coğrafyasında yayılması 20-25 yıl gibi kısa sürede gerçekleşti. Ankara'dan Maraş'a, Ünye'den İşkodra'ya ve Akka'dan Hayfa'ya kadar her yerde Ramazan ayında top atılması bir gelenek halini aldı. Atılan toplar askeriyeye aitti. Top atışını yapacak Osmanlı askerleri, olası bir top kazasını önlemek üzere eğitilmiş, tecrübeli ordudan seçilirdi. Osmanlı'dan günümüze kadar iftar topu atışlarında; cebel topları, sahra topları, balyemez topu, dağ topu, karabina topu ve kamış topu gibi farklı toplar kullanıldı. Bu usulün Anadolu ve diğer eyaletlere yayılması da uzun sürmedi. Kısa süre sonra toplar Ankara, Maraş, İşkodra ve Akka gibi yerlerde de atılmaya başlandı. Ankara'dan Maraş'a, Ünye'den İşkodra'ya ve Akka'dan Hayfa'ya kadar her yerde Ramazan ayında top atılması bir gelenek halini aldı. Liman şehirlerinde top atışları harp gemilerindeki topla yapıldı. Kale olan şehirler de kale burçlarına yerleştirilmiş toplar ile bu gelenek yürütülmüş, kale olmayan şehir ve kazalarda top atışına müsaade edilmemiştir. Top atışları sırasında zaman zaman üzücü kazalar da yaşanmış infilak eden toplar yüzünden ölüm ve yaralanmalar olmuştur. Ancak, bu kazalara uğrayanların geride kalan ailelerine ömür boyu maaş bağlanarak mağdur olmaları önlenmiştir. Tarih boyunca Ramazan ayında bu top atışları için Cebel topları, Sahra topları, Balyemez topu, Dağ topu, Karabina topu ve Kamış topu gibi farklı toplar kullanılmıştır. Kale ve harp gemisi bulunmayan yerlerde top atışları yasak olmasına rağmen bu yasağa uyulmadığı ancak zaman zaman bu gibi yerlerde top atışlarının yasaklanarak yerine çok ses çıkaran tüfeklerle atış yapılması ya da havai fişek atılmasına dair tamimler yayınlandığı resmi Osmanlı arşivi evraklarında görülmektedir. Günümüzde bazı yerlerde iftar vaktinin duyurulması için kurusıkı top atışları yapılmakta, bazı yerler de ses bombaları kullanılmaktadır. Osmanlı arşiv belgesinde yer alan bilgilere göre İstanbul'un Avrupa yakasında Dolmabahçe Sarayı önü, Seraskerlik Dairesi, Tophane-i Âmire Talimhanesi, Beyoğlu, Humbarahane Kışlası meydanı, Rumeli Hisarı ile Nakkaş Tabyası'nda top atışları yaptırılmış. Anadolu yakasında ise Macar, Poyraz, Riva ve Şile'de, Rumeli tarafında; Kilyos ve Papaz Burnu mevkilerinde hem iftar hem de sahur vakitlerinde top atışları yapılması kararlaştırılmış. Günümüzde bazı yerlerde iftar vaktinin duyurulması için kurusıkı top atışları yapılıyor, bazı yerlerde de ses bombaları kullanılıyor.

5 soruda iftar topu geleneği nasıl başladı?

Osmanlı'da ilk iftar topu atışının 1821 yılında İstanbul, Anadoluhisarı'nda başladığını biliyor muydunuz? Peki, iftar topunun sadece iftar vakitlerinde değil sahurda da atıldığını? Sizler için Osmanlı'da iftar topu atış geleneğinin hikayesini derledik.

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler

Arama

5 soruda iftar topu geleneği nasıl başladı?

Osmanlı'da ilk iftar topu atışının 1821 yılında İstanbul, Anadoluhisarı'nda başladığını biliyor muydunuz? Peki, iftar topunun sadece iftar vakitlerinde değil sahurda da atıldığını? Sizler için Osmanlı'da iftar topu atış geleneğinin hikayesini derledik.