Arama
Ayasofya'daki padişah türbeleri
Osmanlı'nın fetih camisi Ayasofya, bünyesinde barındırdığı padişah türbeleriyle de ayrı bir öneme sahiptir. Tarih boyunca iki büyük imparatorluğa tanıklık eden bu eşsiz mabed, ayrıca bir "hanedan mezarlığı" hüviyeti de taşıyor. Ayasofya'ya defnedilen ilk padişahın kim olduğunu biliyor musunuz? Peki ya, Osmanlı'da ilk defa şahsı adına ayrı bir türbe yapılmayan padişahın hangisi olduğunu?
Türbenin mimari özellikleri
Yapı, vaftizhâne olarak mimarisi bakımından benzer binaların en büyük ölçülü olanlarındandır. Türbeye dönüştürüldüğünde bazı değişikliklere uğramıştır.
Türbede XVIII. yüzyılın ikinci yarısında, belki de 1766 depreminin arkasından girişin önüne barok üslûbunda kemerli bir sundurma ile bir türbedar odası eklenmiş veya daha önceden var olan bu unsurlar o yılların sanat akımına uygun biçimde yenilenmiştir.
Sultan İbrahim de 1648'de öldürülünce Ayasofya'da amcası Sultan Mustafa'nın yanına gömüldü. İki padişah tarihe psikolojik problemleriyle geçmişti. Erhan Afyoncu'nun çıkarımına göre iki padişah bu yüzden diğer padişah türbelerine gömülmemişlerdi. Ancak bu duruma rağmen Evliya Çelebi, iki sultanın türbesini özellikle kadınların yatır gibi ziyaret ettiklerini anlatır.
Türbede iki padişahla birlikte Sultan İbrahim'in oğlu Şehzade Selim, IV. Mehmed'in oğlu Şehzade Selim, II. Ahmed'in oğlu Şehzade İbrahim, Sultan I. Ahmed'in kızları, Hanzâde Sultan ve Âtike Sultan ve IV. Murad'ın kızı Kaya ve İsmihan Sultan olmak üzere 18 hanedan mensubu medfundur.
Yüzyıllara meydan okuyan bu türbeler, zamanla restorasyona ihtiyaç duydu. Ayasofya'da yer alan ve tarihin önemli emanetleri arasındaki Osmanlı padişahları ve şehzadelerine ait türbelerin restorasyon ve onarım çalışmalarına 1979 yılında başlandı. Çalışmalar, 1987 yılında tamamlandı ve müze çıkışı türbeler kapısından verildi. Ancak sonraki süreçte türbeler ziyarete kapatıldı. Padişah Türbeleri'nin restorasyon ve onarımına yönelik tarihin en kapsamlı çalışması ise 2006-2007 yılları arasında yeniden başlatıldı, ancak tamamlanamadı. Restorasyon ve onarım süreci 2008'de yeniden başlatıldı.
Türbelerde gerçekleştirilen restorasyonlar ile Ayasofya Haziresi içinde yer alan 5 padişah türbesinden Sultan II. Selim, Sultan III. Murad, Şehzadeler, Sultan III. Mehmed ve Sultan I. Mustafa ile Sultan İbrahim türbelerinin onarımı sağlandı. Türbelerin restorasyonu sırasında tahta sandukaların üzerindeki kılıflar değiştirilirken kılıf ile sanduka arasında Kâbe örtüleri ve elbiseler bulundu.
Kaynak: TDV- İslam Ansiklopedisi
Erhan Afyoncu- "Ayasofya'da beş padişah yatıyor" (Sabah)