Arama
Biliminin ışığı yangınıyla sönmüş 'İskenderiye Kütüphanesi'
Milattan önce dördüncü yüzyılda kuruldu. Dönemin en büyük bilim adamlarına ve bilimsel çalışmalara ev sahipliği yaptı. İçerisinde yüzbinlerce eseri barındırıyordu. Neden yakıldığı kesin bilgiyle açıklanamadı. "Yakılmasaydı kim bilir dünya nasıl bir yer olurdu." Sorunun cevabı birçoğumuzun hüzünle ve hayretle zihnimizde yanıtlanıyor. Burası bir kütüphane. Yeryüzünün en büyük kitap cenneti. Bilime verdiği önem daha kapısından girildiği an sorumluluğu insana yükler nitelikteydi. "Bilim bizi tanrıların gazabından kurtarır."
Baş Kütüphaneci Eratosthenes'in yer yuvarlağına dair yaptığı gözlemler, güneş üzerine yaptığı çalışmalar önemlidir. Yazdığı "Coğrafya" isimli eseri uzun süre temel eser olarak kullanıldı. Yine önemli bir gözlemci astronom olan Hipparkos ve Batlamyus astronomi okulunun diğer önemli temsilcileri olmuşlardı.
Batlamyus'un optik üzerine yaptığı incelemeler, Yunan astronomisinin geniş bir özeti niteliğinde de olan eseri "Almagest" bilim tarihi açısından önemlidir. Yine geometri alanında da önemli çalışmalara imza atmıştır.
Arşimet, suyun kaldırma kuvvetini keşfeden adam. İskenderiye'de mekanik okulunu kurdu. Hidrometre, kaldıraç, tulumba gibi buluşlara imzasını attı. Bir rivayete göre de gök cisimlerini resmetmek için gök küreler ve bir tür planetaryum (gezegen evi) inşa ettiği söylenir.
Hypetia, "Düşünme hakkınızı saklı tutun, yanlış düşünmek bile hiç düşünmemekten iyidir." der. O, tarihte bilinen ilk kadın matematikçi, filozof, astronom olarak kabul edilir.
Hypetia, Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye'de kendisi gibi filozof olan babasının okulunun başına geçti. Platon'un öğretilerini benimsedi, halka açık dersler verdi. Gök cisimlerinin sınıflandırılması ve hidrometrenin geliştirilmesine katkıda bulundu. Dünya'nın Güneş merkezli elips şeklinde bir yörüngede döndüğüne dair ilk çalışmaları yapan bilim insanı olduğu da unutulmamalı.
Ünlü gök bilimci Carl Sagan, İskenderiye Kütüphanesi için "Eğer zamanda geriye gidebilseydik, ilk geleceğim yer burası olurdu" demiştir. Kütüphanenin, tarih içerisinde üç kez alevlere teslim olduğu rivayet edilir.
İskenderiye Kütüphanesi, ilk darbeyi MÖ 88 yılında yapılan savaşta almıştır. Bu savaşta İskenderiye şehri yanmış, kütüphane tahribata uğramış, burada bulunan bilim adamları, araştırmacılar ve öğrenciler başka yerlere gitmişlerdir. Ancak kütüphane kısmen tahrip olsa da varlığını sürdürebilmişti.
MÖ 88 yılındaki savaştan kendisini büyük ölçüde kurtaran kütüphane, en büyük darbeyi Roma İmparatorlarından Sezar, Traianus, Aurelianus ve Dioclatianus dönemlerinde aldı. M.Ö. 47 yılında Kleopatra ile anlaşan Sezar, donanmasıyla İskenderiye'ye geldi. Burada yapılan savaşta, Mısır Ordusu yenildi ve Sezar şehre girdi. Şehir bu savaşta tamamen yandı. Tabii bundan kütüphane de nasibini aldı ve tamamen yandı. Çok az sayıda da olsa yangından kurtarılan eserler, Serapeion Tapınağı'na taşındı. Sezar'ın kütüphanede bulunan kitapları Roma'ya götürmek üzere gemilere yükletmek için limana taşıttığı ve bu sırada limanda çıkan bir yangın neticesinde kitapların büyük bir kısmının yandığı da söylenmektedir.
Kalan eserlerin, şehrin hamamlarında bir hafta boyunca yandığı söylenir. Yakılması konusundaki genel kanı, antik pagan tapınaklarının ve yapılarının imhası esnasında Hıristiyanlar tarafından yakıldığı yönündedir.