Arama
Bir gönül sultanı Şeyh Vefa
İslam dünyasının en önemli şahsiyetlerinden biri olan Şeyh Vefa, yaşadığı semte adını veren gönül sultanıydı. Her anını İslam'a adayan İbnülvefa, dergâhının etrafını ilim merkezi haline getirdi. Fatih'in hocası Sinan Paşa da dahil olmak üzere birçok devlet adamı, şair, musikişinas onun sohbetine iştirak ederdi. Peki, her anını İslam üzere yaşayan Şeyh Vefa neden Peygamber Efendimizin hadisine nail olan Fatih Sultan Mehmet ile görüşmeyi reddetti? Gelin, İbnülvefa'nın hayatına daha yakından bakalım.
📌 Fatih Sultan Mehmet, hayatının sonuna kadar Şeyh Vefa'ya büyük muhabbet besledi. Onun için bir cami ile çifte hamam yaptırdı. Ardından caminin yakınında bulunan araziyle Çorlu kazasına bağlı Kepelim köyünü şeyhe verdi.
📌 Sağlığında kendisiyle görüşmediği Fatih Sultan Mehmet'in vefat edince cenaze namazını kıldırdı. Sultan Bayezid, babası gibi şeyh ile görüşmek istese de onun bu ricasını geri çevirdi.
➡Sultan Bayezid, Şeyh Vefa'yı sadece babasının cenaze namazında gördü.
📌 Talebe yetiştirmenin dışında kalan zamanını ibadet ve tefekkürle geçiren Şeyh Vefa, az konuşan biriydi. Özellikle de devlet büyükleri ile görüşmek istemezdi. Hatta Molla Hüsrev dışında kimseye iade-i ziyaret etmezdi.
➡Bu durum devrin önemli âlimlerinden Molla Gürani'ye soruldu. "Şeyh Vefa, Molla Hüsrev'i ziyaret ettiği halde niçin sizin ziyaretinize rağbet göstermiyor?"
➡Son derece tevazu göstererek şu cevabı verdi: "O ziyareti vacip âlim bir zattır. Ben saltanat makamları ile fazla ihtilat ettiğim için ziyaretim caiz değildir."
📌 Üstün belagat yeteneğine sahip olan Şeyh Vefa'nın vaaz ve sohbetleri büyük rağbet görürdü. Gelenler arasında Fatih Sultan Mehmet'in hocası Sinan Paşa da vardı. Nice gönülleri fetheden İbnülvefa, dinleyenlerin kolaylıkla anlayacağı şekilde konuşurdu.
➡Şeyh Vefa ve Molla Gürânî arasında bazı fıkhi ihtilafların meydana geldiği rivayet edilir. Aktarılanlara göre, İbnülvefâ Hanefi mezhebine mensup olduğu halde, Şafii gibi namazlarda besmeleyi açıktan okuyordu. Bunun üzerine Molla Gürânî âlime itiraz etti.
➡ Şeyhi savunun Sinan Paşa, onun müctehid seviyesinde bir âlim olduğunu söyleyerek ulemayı bu karşı tavırdan vazgeçirdi.
📌 Zahir ve bâtın ilimlere dair geniş bilgisi olan Şeyh Vefa'nın vefk hazırlamakta mahareti bulunduğunu söylenir.
📌 Şair ve Nakşıbendi şeyhi Lâmi'î, İbnülvefa'yı sükûnet ve temkin sahibi, âlemlerin makbulü, irfan erbabının tasdik ettiği bir zat olarak değerlendirdi. Mecdî'ye göre ise tasavvuf, fıkıh gibi dinî ilimler yanında fen ilimleri, musikî ve edebiyatta da kendini ispatladı.
➡Gönlünde Allah ve peygamber aşkıyla, adını verdiği semtte Hakk'a yürüdü. Cenazesine Sultan Bayezid katıldı. Şeyh Vefa, Fatih'in kendisine yaptırdığı camiye defnedildi.
➡Bütün İstanbul'un gönlünü fetheden Şeyh Vefa'nın ardından sadece Müslümanların değil gayrimüslimlerin de gözyaşı döktüğü söylenir.
Tasavvuf, fıkıh, astronomi, musikî, fen bilimleri, edebiyat gibi birçok alanla ilgilenen Şeyh Ebu'l-Vefâ'nın eserleri şunlardır:
1. Risâle-i Manzûmât-ı Şeyh Vefâ: Arapça, Farsça ve Türkçe şiirlerden meydana gelir.
2. Makâm-ı Sülûk: Tasavvuf ve ahlakla ilgili yazılmış 396 beyitten meydana gelen Türkçe manzumedir.
3. Sâz-ı İrfân: Türkçe manzum bir eserdir.
4. Melhame-i Şeyh Vefâ Fi'l-Küsûf ve'z-Zelzele ve'l-Matar ve'l-Berd ve Ahvâli'l-Cevviyyâti'l-Uhrâ: Eserde yıldız ve gezegenlerin durumlarına göre insanların davranışları incelenir. O ayda olabilecek ay tutulması, güneş tutulması, şimşek çakması gibi doğal bir olayın ardından gerçekleşmesi muhtemel hava durumu hakkında bilgiler vermiştir.
5. Evrâd-ı Vefâ: Arapça metnin içinde dualar, salavatlar ve zikirler bulunur.
6. Rûznâme-i Vefâ: Müsennâ bir tarzda devr-i daimîyi gösteren bir takvimden ibarettir.
7. Yedi Yıldızın Ahkâmı: Yedi gün ve gezegenin etkilerinden bahseden Türkçe bir eserdir.
8. Risâle fi'l-Rub'i'l-Mucayyab: Eserde Arabî ayların felekler üzerindeki devri işlenmiştir.