Arama
Eski Türk kavimlerinden dünyaya tıbbi miras
Tüm dünyanın birçok hastalıktan korunmak amacıyla kullandığı "aşı", bizlere eski Türk kavimlerinden miras kalmış ve asırlar boyunca Anadolu coğrafyasında yaşatılan bir yöntem olmuştu. Günümüzde içeriğinde kullanılan maddeler nedeniyle tartışmalı bir konu olan aşı, bundan yaklaşık üç yüz yıl önce Anadolu topraklarından Avrupa'ya götürüldüğünde ilk etapta reddedilmiş; ancak işlevinin kanıtlanması sonrası birçok hastalığın önüne geçilmişti…
Bu konudaki en önemli adım, İstanbul'da Montagulerin aile hekimliğini yapan Dr. Emmanual Timoni'nin aşının bilimsel açıklamasını 1724 yılında İngiltere Kraliyet Hekimler Birliği'ne sunmasıyla atıldı.
Bu gelişme üzerine aşı, ismi aşının icadıyla birlikte anılan Edward Jenner'dan yarım yüzyıl önce İngiltere ve Fransa'da benimsenerek kullanılmaya başlandı.
Günümüz kaynaklarına göre 1796 yılında Sarah Nelmes adlı süt sağıcısının elindeki kesikten sığır çiçek hastalığı kapan sekiz yaşındaki James Phipps vakasını gören Edward Jenner, sığır çiçek hastalığının insan çiçek hastalığına bağışıklık sağladığını bir yerlerden duymuş olmalıdır.
O dönemde, aşı üretim çalışmalarını yürütmekte olan Pasteur, çalışmalarını sürdürebilmek için dönemin devlet başkanlarına maddi katkı için bir yazı kaleme aldı.
Yazılardan birinin dönemin Osmanlı sultanı II. Abdülhamid'e ulaşması sonrası Abdülhamid, yardım yapabileceğini; ancak çalışmalarını İstanbul'da sürdürmesini istediğini bildirdi.
Bu teklif Pasteur tarafından kabul görmeyince ikinci teklif oluşturuldu. Pasteur'a Mecidiye Nişanı ile birlikte 10 bin altın yollandı; aynı zamanda Osmanlı'dan üç kişinin de yanında asistan olarak yetiştirilmesi istendi.
Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şâhâne'den müderris Alexander Zoeros Paşa'nın başkanlığı altında, Kaymakam Dr. Hüseyin Remzi ve Kaymakam Veteriner Hüseyin Hüsnü beylerin gönderilmesine karar verildi.
Daha sonra bu ekip çalışmalara temel teşkil etmesi için "kuduz mikrobu" enjekte edilmiş bir kemik iliği ile Osmanlıya geri döndü.
1887'nin Ocak ayında Zoeros Paşa'nın kliniğinde Daûl-Kelp ve Bakteriyoloji Ameliyathanesi (Kuduz Tedavi Müessesesi) kuruldu. Bu kurum dünyada üçüncü, doğunun ise ilk kuduz merkezi oldu. Daha sonra bu merkez difteri serumu da üretti.
İlerleyen yıllarda aşı alanında gelişmeler şöyledir:
1885'te dünyada ilk defa çiçek aşısı uygulaması için Osmanlı'da kanun çıkarıldı. Aynı yıl, dünyada ilk kuduz aşısı bulundu.
1887 Ocak ayı başında Kuduz aşısı Osmanlı`ya getirildi. Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane'de ilk kuduz aşısı üretildi.
1887'de Kuduz Tedavi Müessesesi kuruldu.
1892 yılında bakteriyoloji hane kurulmuştur.
1892'de ilk çiçek aşısı üretim evi kuruldu.
1896'da difteri, 1897'de sığır vebası, 1903'te kızıl serumları Veteriner Hekim Mustafa Adil tarafından üretildi.
1911 yılında tifo, 1913 yılında kolera, dizanteri ve veba aşıları Türkiye'de ilk kez hazırlandı ve uygulandı.
1927'de verem aşısı üretimi başladı.
Fikriyat