Arama
Evliya Çelebi'nin şahit olduğu ameliyat
Türk tarihine damga vurmuş gezgin ve yazar Derviş Mehmed Zilli tam adıyla Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaşam sürmüş önemli bir simadır. 50 yılı aşkın bir süre zarfında Avrupa, Mısır ve Asya'yı gezmiş; şahit olduğu, gördüğü her olayı 10 ciltlik Seyahatname adlı eserinde anlatmıştır. Bir gün yolu Kırım'a düşen Çelebi, burada çok ilginç bir ameliyata tanık olmuştur.
SEYYÂH-I ÂLEM
🔸 Seyyâh-ı âlem, doğumundan ölümüne kadar 6 Osmanlı padişahı zamanında yaşamıştır. Bu padişahlar sırasıyla; I. Ahmed, I. Mustafa, II. Osman, IV. Murat, I. İbrahim, IV. İbrahim'di. Gençlik yılları IV. Murat.
🔸 Evliya Çelebi, Osmanlı'nın duraklama olarak adlandırılan döneminde yaşam sürmüştür. Çelebi, Seyahatname adlı eserinde kendinden; nedim-i beni âdem Evliya-yı bî-riyâ yani "dünya gezgini, insanoğlunun dostu" olarak bahseder.
EVLİYA ÇELEBİ VE YABANCI DİLLERİ
🔸 Evliya Çelebi, ana dili olan Türkçe haricinde Farsça ve Rumca; babasının arkadaşı Simyon Usta'dan ise Latince ve Yunanca öğrenmiştir.
🔸 Derviş Mehmed Zillî, seyahatlerine yardımcı olması bakımından köyleri tahrir etmek ve vergi toplamak gibi görevleri kabul etmiştir. Aynı zamanda elçi kafileleri ile yolculuk yapma fırsatı yakalamış ve bunu değerlendirmiştir.
EVLİYA ÇELEBİ'NİN SEYYAH OLMA SERÜVENİ
🔸 Evliya Çelebi'nin nasıl seyyah olduğu hep merak edilen ve araştırılan bir husus olmuştur. Çelebi, evlerine yakın olan Ahi Çelebi Camii'ne ara ara gidermiş. Bir gece rüyasında kendini, Ahi Çelebi Camii'nde görür. Rüyasını şöyle anlatır:
"İstanbul'da evimde bir gece uykuya dalmıştım. Birden kendimi Yemiş İskelesi yakınında bulunan Ahi Çelebi Camii'nin içinde gördüm. Caminin içi nur yüzlü bir cemaatle dolup taşmıştı. Bunların kim olduklarını anlayamadığımdan yanımda bulunan zata dayanamayarak sordum. 'A Sultanım mübarek isminizi buyurur musunuz?' O zat okçuların piri Ebu Vakkas oğlu Sa'd olduğunu söyledi. Derhal elini öptüm.Yine 'Sizin yanınızdaki zatlar kimdir?' diye sual ettiğimde "Onlar Sahabe-i Kiram ve Ensar hazretleridir' dedi.
"SEYAHAT YA RESULALLAH"
🔸 Çelebi cümlelerini şöyle devam eder;
Bu zatlar sıra ile Hazreti Ebubekir, Hazreti Ömer, Hazreti Osman ve Hazreti Ali idi. Bunları doya doya seyredip taze can buldum. Mihrapta ise kâinatın efendisi Hazreti Peygamberimiz (SAV) oturmaktaydı. Biraz sonra yanımda oturmakta olan Ebu Vakkas oğlu Sa'd hazretleri elimden tutup beni Peygamber Efendimizin (SAV) huzuruna götürdü ve dedi ki "Sadık aşığın, Evliya kulun şefaatini diler." Ben de derhal Hazreti Peygamber'in (SAV) mübarek ellerinden öptüm. Fakat heybetlerinden çok korkarak titredim ve heyecandan kendilerine "Şefaat ya Resulallah" diyeceğim yerde "Seyahat ya Resulallah" deyiverdim. Efendimizin yüzünde tatlı bir tebessüm belirdi. "O zaman seyahatlerimin hayırlı olması için Fatiha" buyurdular. Bundan sonra sıra ile Ashab-ı Kiram'ın ellerini öptüm ve onlar da bana "Âlemlerin seyyahı ve mübarek bir kul olasın" diye dua ettiler."
AÇIK BEYİN AMELİYATINA ŞAHİT OLDU
🔸 Çelebi sabah olunca rüyasını tabir ettirir. Rüya tabircisinden "Sen büyük bir seyyah olacaksın. Sana seyahat buyurulmuş" sözlerini işitince de seyahatlerine bu vesileyle başlar.
🔸 Böylece şehir şehir, ülke ülke gezer ve pek çok olaya tanık olur. Şahit olduğu hadiselerden biri de bir ameliyattır. Peki, Çelebi nasıl bir ameliyata tanık olmuştur?
🔸 Seyyâh-ı âlem'in yolu bir gün Kırım'a düşer. Bu güzide şehirde Şifa Yurdu denen yerde, açık beyin ameliyatına şahit olmuş bunu da Seyahatnamesi'ne aktarmıştır.