Arama
Eyyubilerde tıp eğitimi nasıldı?
Eyyubiler devri İslam tarihinde tıbbın, tıbbi kurumların ve tıp eğitiminin en çok revaç bulduğu dönemlerin başında gelir. Medreseler Nureddin Mahmud Zengi zamanında yaygın hale getirildi. İslam tarihinde tıp öğretimi yapan medrese ilk defa bu dönemde ed-Dahvar tarafından kuruldu. İşte Eyyubiler dönemi tıp eğitimi hakkında tarihi bilgiler…
Selahaddin devrinde Dımaşk'da 2, Musul'da 4, Harran'da 2, Kahire, Halep, Hama, Rakka, Mardin, Nusaybin ve Kudüs'te birer hastane vardı. Tıp talebeleri hatta tabipler dahi verilen derslere katılırdı. Bu devirde eğitim, hastanelerde, medreselerde ve evlerde verilirdi. Dımaşk'ta ed- Dahvar, Kahire'de el-Bağdadi evlerinde dersler verirlerdi.
Nureddin Mahmud Zengi tıp okulunda pratisyenler bazı günlerde Sultan Nureddin'in huzurunda toplanarak tıbbi konularda tartışma yaparlardı. Bu tıp okulundan mezun olan tanınmış Müslüman hekimler arasında 13'üncü yüzyılda küçük kan dolaşımını keşfederek insan fizyolojisinin anlaşılmasında yeni bir adım atılmasını sağlayan İbnü'n-Nefis de yer alıyordu.
Tarihte küçük kan dolaşımını ilk kez tarif eden kişi: İbnü'n-Nefis
Bu devirde Hipokrat ve Galinos tıbbı ve onların kitapları revaçtaydı. En çok okutulan tıp kitapları arasında Hipokrat'ın ve Galinos'un eserleri Cevâmi' el-İskenderâniyyin (16 kitab), İbn-i Sina'nın el-Kanun'u ve bunların şerhleri vardı.
İslam medeniyetinin önemli simalarından birisi olan İbn-i Sina hem filozof hem tabip olarak İslam dünyasındaki etkisinin yanı sıra asırlarca Avrupa tıbbını da etkiledi. Örneğin verem hastalığının bulaşıcı olmasının tespiti ve menenjiti en ince ayrıntılarına kadar tarif edip bu hastalığı ilk defa teşhis etmiş olması oldukça önemlidir.
Batılı kaynakların "Hâkim-i Tıb", diğer bir deyişle "Hekimlerin Piri ve Hükümdarı" olarak nitelendirdikleri İbn-i Sina'nın bin yıl önce kaleme aldığı Küçük Tıp Kanunu (El Kanun El-Sağir fi't Tıbb)'nda sağlıkla ilgili önemli öğütler bugün de halen geçerliliğini muhafaza ediyor.
İbn-i Sina'nın sağlık için verdiği öğütler
İlaçlar ve bitkilerle ilgili eserlerden en çok okunan ve kullanılanlar; Diyoskorides'in Kitâb el-haşâyiş'i, Ebu Hanife Dinaveri'nin Kitab el-nebât'ı, el-Gâfiki ile el-İdrisi'nin eserleriydi.
Dioskorides'in bu çalışması 500 yıl boyunca Doğu ve Batı bilim dünyasında ve botanik dallarında sözü geçen bir eser olmuş ve Süryanice, Arapça, Farsça ve Latince gibi dillere çevrilmiştir. Arapçaya yapılan tercümelerinin üç nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi'nde Ayasofya 3702-3703-3704 numaralarında kayıtlıdır. İbn Sina'nın EI-Kanun fi't-Tıbb isimli eserinin edviye-i müfrede bölümünde bulunan maddelerin çoğu Dioskorides'ten alınmıştır.