Evliya Çelebi kimdir? İnsanlık tarihine yön veren Evliya Çelebi'nin seyahat rotası...
Gördüğü bir rüyayla seyyahlığa başlayan Evliya Çelebi, gezdiği yerlere ait kültürel değerleri anlattığı 10 ciltlik Seyahatname'yi kaleme aldı. Bu eserle yalnızca yaşadığı döneme değil, birçok farklı milletin kültürel birikimine ışık tuttu. Peki, neredeyse dünyanın her yerini adımlayan Evliya Çelebi nereleri gezdi? İşte sizler için 51 yıl boyunca, 7 iklim ve 18 padişahlık gezen Evliya Çelebi'nin seyahat güzergahını derledik.
Giriş Tarihi: 25.03.2019
13:17
Güncelleme Tarihi: 30.01.2020
16:18
EVLİYA ÇELEBİ’NİN DİLİNDEN HAZARFEN AHMET ÇELEBİ’NİN UÇUŞU
1632 yılında lodoslu bir havada Galata Kulesi'nden kuş kanatlarına benzer bir araç takıp kendini boşluğa bırakan ve uçarak İstanbul Boğazı'nı geçip 6000 m. ötede Üsküdar'da Doğancılar'a inen Hezarfen Ahmet Çelebi, Türk havacılık tarihinin en kayda değer simalarından birisiydi. Bu uçuş hakkındaki belgeler şimdiye kadar sadece Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde verdiği bilgilerden ibarettir: "Evvela, Okmeydanı'nın minberi üzerinde, rüzgârın şiddetinden kartal kanatları ile sekiz, dokuz kere havada uçarak talim etti. Sonra Sultan Murad Han Sarayburnu'nda Sinan Paşa Köşkü'nde seyrederken, Galata Kulesi'nin taa tepesinden lodos rüzgârı ile uçarak, Üsküdar'da Doğancılar meydanına inmişti. Sonra Murad Han, kendisine bir kese altın ihsan ederek: "Bu adam pek korkulacak bir adamdır. Her ne isterse, elinden geliyor. Böyle kimselerin durması doğru değil." diye Cezayir'e sürmüştür. Orada vefat eyledi.
İLK SEYAHATİ NEREYE OLDU?
İkinci ciltte Mudanya ve Bursa, Osmanlı Devletinin kuruluşu, İstanbul'un fethinden önceki Osmanlı sultanları, Bursa'nın âlimleri, vezirleri ve şâirleri, Sinop, Trabzon ve havâlisi, Gürcistan dolayları; Kırım, Karadeniz, Bolu, Amasya, Niksar, Erzurum, Nahçivan, Tebriz, Baku, Erzurum, Bayburt, Erzincan, Merzifon, Ankara seyahatlerini anlattı
SEYAHATNAMEYİ YAZMAYA NASIL KARAR VERDİ?
İlk seyahati, yine bir Osmanlı başkenti olan Bursa'yaydı. Oraya gidip gezip dolaşır ve toparladığı bilgileri yazdı. Fakat babasından habersiz, adeta kaçak olarak çıktığı bu seyahat sonunda babasından azar işitti. Ancak gezmeye hevesli bu genci sevdasından vazgeçirmenin mümkün olmadığını gören babası, bari seyahatleri baba rızasıyla olsun diye izin verdi. Fakat babası bütün dünyayı gezip dolaşmasını ve görüp öğrendiklerini yazıp bir Seyahatname meydana getirmesini vasiyet etti.
Evliya Çelebi bundan sonra Trabzon'a tayin edilen baba dostu Ketenci Ömer Paşa ile Trabzon'a gidip oradan Anapa'ya geçti. Kırım'da Serdar Hüseyin Paşa ordusuyla Azak Kalesi savaşına katıldı. Kalenin fethi mümkün olmayınca Bahadır Giray Han'ın yanına gitti. Bir süre orada kaldıktan sonra deniz yoluyla İstanbul'a dönerken Karadeniz' de şiddetli bir fırtınaya yakalandı. Gemisi batıp bir ağaç parçasına tutunarak bugün Romanya topraklarında bulunan Keliğra kıyılarına çıktı.
Oradan İstanbul'a geldi. Bu tehlikeli yolculuktan sonra 4 yıl İstanbul'da kalır. 1645 yılında Deli Hüseyin Paşa ile Girit'e gidip Hanya fethine katıldı. Ertesi yıl Defterdarzade Mehmed Paşa'nın Erzurum beylerbeyliğine tayin edilmesi üzerine onun musahibi ve müezzini olarak Erzurum'a gitti. Oradan Azak Kalesi'nin fethine katıldıktan sonra Azerbaycan'ı ve Doğu Anadolu'yu dolaştı. Tebriz'e giderek orada Tebriz Hanıyla görüşüp sohbet edip tekrar İstanbul'a döndü.