Arama
İslam uygarlığında temelleri atılan ‘ilk hastanelere’ dair bilinmeyenler
Tarihteki ilk hastanenin bundan bin yıl önce Müslümanlar tarafından kurulduğunu biliyor muydunuz? Peki ya bu hastanelerde, tedaviden nekahete, akıl hastanesinden huzurevine kadar bir dizi tesisin bulunduğunu? Müslüman hekimler için, her kim olursa olsun hastaları iyileştirmek, bir yükümlülüktü ve bu şifahanelerde sosyoekonomik statüye bakılmaksızın herkesle ilgilenilirdi. İlmi, gelecek kuşaklara aktarmayı görev edinen hekimler, tıp eğitimi alan öğrencilere teorik ve pratik bilgiler veriyorlardı. İslam uygarlığında temelleri atılan 'ilk hastanelere' dair bilinmeyenleri sizler için derledik.
Bu ilk kurumlarla başlayan hastaneler, İslam dünyasının dört bir yanına yayılarak İspanya'da Endülüs'e ve ayrıca Sicilya ve Kuzey Afrika'ya kadar ulaştı.
Bu hastanelere hayran kalan tüccarlar ve Haçlılar daha sonra, Fransızların kendi vatandaşlarını tedavi etmek için kurduğu Hospitallers'a (Hastane Savaşçıları) benzer sistemler kurdular.
Avrupa'da, Müslüman hekimler İtalya'nın güneyindeki ünlü Salerno Hastanesi de dâhil olmak üzere birçok hastanenin kurulmasına yardımcı oldular.
Müslümanlar etkili idarecilerdi ve hastaneler oldukça iyi yönetiliyordu. Mesela, 12'inci yüzyıl gezgini İbn Cübeyr, Nureddin Hastanesi'ndeki hastaların memnuniyetine verilen önemi şu sözlerle över:
"Nureddin Hastanesi, Şam'daki iki hastaneden büyüğü ve daha çok ilgi göreni olup günlük bütçesi on beş dinar civarındadır. Bu hastanede nâzır adıyla görevlendirilen kişi her bir hastaya ait ilaç, yemek vs. masrafları ihtiva eden kayıtların tutulmasından sorumludur. Hekimler sabah erken gelerek hastaları muayene eder ve her hastaya uygun düşen faydalı ilaç ya da yemeklerin hazırlanması için talimat verirler."
Yakın Doğuya yaptığı ziyaretler sırasında uğradığı çoğu şehirde bir ya da birden fazla hastane olduğunu gören İbn Cübeyr, hislerini hastanelerin "İslam'ın şanının en güzel delillerinden biri" olduğunu söyleyerek dile getirir.
Son derece önemli faaliyetlerin yapıldığı bu hastanelerde uygulanan tedaviler fiziksel hastalıklarla sınırlı değildi. 9'uncu yüzyıl Bağdat'ında, Râzî'nin çalıştığı bir hastanede akıl hastalarına ayrılmış özel bir koğuş da bulunuyordu.
Hastane koridorlarında uzman cerrahın peşi sıra yürüyen genç ve istekli doktor adayları…
Bu manzarayı yalnızca günümüzde görebileceğinizi sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Zira Müslümanların bundan 8 asır önce kurduğu üniversite hastanelerinde, öğrencilere ilk elden teorik ve pratik bilgiler veriliyor, soru cevap yöntemiyle bilgilerin pekiştirilmesi sağlanıyor ve tıp eğitimi alan öğrenciler, hekimlerle birlikte hastaları muayene ediyorlardı.
"İslam uygarlığında 'tıp eğitimine' dair bilinmeyenler"i derlediğimiz haberimizi okumak için tıklayın.