Arama
İslam uygarlığında temizlik kültürü ve hamamların tarihi
Bugün dünyanın dört bir yanındaki kaplıca ve sağlık merkezlerinin buhar banyolarına, kaliteli sabunlarına ve diğer lüks imkânlarına baktığımızda, bu durumun geçmişten bu yana böyle olduğunu düşünebiliriz. Ancak bir zamanlar pek çok coğrafya, hem bu bilince hem de bu imkanlara sahip değildi. İslam'ın yayılmasıyla birlikte Müslüman coğrafyalarda temizlik olmazsa olmaz kabul edilirken; Karanlık Çağlarını yaşayan Avrupa'da ise su ve banyo çok sevilmezdi.
Daha büyük bazı hamamlarda ise Apoditerium denen ve soyunma odaları bulunan ayrı bölümler, bir okuma odası ve spor alanı mevcuttu. Ancak bu tedavi merkezleri yalnızca zengin ve siyasi elit tabaka içindi.
Bu hamamlar Roma İmparatorluğu'nun çöküşü sonrasında bakımsız kalırken, Akdeniz'in diğer tarafında, Suriye gibi ülkelerde Roma yönetimi altında yaşayan Araplar hamam geleneğine sahip çıktılar.
Ancak hamamda kullanılan su Romalılardaki gibi durağan değildi, zira Araplar ve Müslümanlar İslam'ın temizlik, hijyen ve sağlığı teşvik etmesi sebebiyle suyun temizliğine büyük önem veriyordu. Öyle ki 250 binlik şehirde binlerce hamam bulunuyordu.
Sosyal bir mekân olan hamam, olmazsa olmazlar listesinin üst sıralarında yer alıyordu. Hz. Muhammed, "temizlik imandandır" buyurmuştu. Memluk ve Osmanlı dönemlerinde özellikle zengin tasarım ve lüks dekora sahip görkemli ortamlar olan hamamların içerisinde nadide çeşmeler ve süs havuzları bulunuyordu.
Müslüman toplumlar için benzersiz bir sosyal ortam olan hamam, toplumun sosyal etkinliklerinde önemli bir rol oynar. Çeşitli sosyal grupların kendi aralarında rahatça görüşebildiği bir alan olan hamam, rutin temizliklerini yapmak isteyen dost, akraba ve işçileri eğlenceli bir ortamda bir araya getirir. Bu sayede bağlar kuvvetlenmekte, dostluklar yeniden canlanmakta ve en son haberler paylaşılmaktadır.