Arama
İstanbul'un bilinmeyen 10 eski gazetesi
Türkiye'de modern mizahın ilk örneklerine 1870 yılında çıkan Diyojen gazetesinin yer verdiğini biliyor muydunuz? Ya da Ahmet Midhat ve Melih Cevdet tarafından çıkartılan "Devir"in, daha ilk sayısından yasaklandığını ve daha sonra "Bedir" ismiyle yayımlandığını? Sizler için, İstanbul'un bilinmeyen eski gazetelerini derledik.
Panislamist olan Murad Bey'in en büyük ideali halife aracılığıyla tüm Müslümanların yabancı boyunduruğundan kurtulup, büyük bir İslam imparatorluğu kurulmasıdır. Özellikle basın yoluyla mücadelesinde Namık Kemal'in etkisinde kaldığı ve yazılarında onu taklit ettiği görülmektedir.
Mizancı Murad'ın fikir hayatının bazı dönemlerinde beliren değişiklikler nedeniyle Ahmed Rıza'yla araları açılmıştır. Bu yüzden Jön Türkler bu iki kişi etrafında toplanmıştır. Fikirlerinin değişmesi üzerine Mizancı Murad yurdu dönmüş ve Mizan'ı günlük olarak çıkarmaya başlamıştır. Murad Bey'in İttihatçılara karşı bir tutum izlemesi üzerine ve 31 Mart Olayları'ndan sonra gazete temelli olarak kapatılmıştır ve kendisi de Rodos'a sürülmüştür.
Osmanlı adıyla yayınlanan birkaç gazete vardır. Bunlardan ilki, 1877'de Çaylak Tevfik ile Ahmed Midhat'ın çıkardığı ''Osmanlı menafiine hizmet eder gazetedir'' alt logolu gazetedir. 10 Ağustos 1877 ve 7 Kasım 1877 tarihleri arasında doksan sayı kadar çıkarabilmiştir. Mizan'ın kapatılmasından sonra İttihak ve Terakki'nin ilk kurucularından olan Dr. Abdullah Cevdet tarafından 1897'de tesis edilmiştir. Ancak saray bu durumdan rahatsız olmuş ve Afrika'ya gönderilen Jön Türker'in serbest bırakılması karşılığı gazetenin kapatılmasını istemiştir. Gazete bir süre kapatılmış ancak saray sözünde durmadığından yeniden çıkarılmaya başlanmıştır.
Ahmed Midhat Efendi tarafından Mehmed Cevdet ile birlikte çıkarılan Devir, daha ilk sayısında kapatılmış, ancak ertesi gün Bedir ismiyle yeniden yayınlanmıştır. Bedir de 13. sayısında kapatılınca, Ahmet Midhat Efendi ve Melih Cevdet Dağarcık isimli bir dergi çıkarmışlardır. Ahmed Midhat Efendi, Servet-i Fünun dönem yazarlarındandır.
Kendi evinin altında kurduğu matbaayı kısa bir süre sonra Eminönü'nde kiraladığı bir odaya taşımıştır. Edebiyatımızın ilk hikâye koleksiyonu olan Letaif-i Rivayat adlı eseriyle Kıssadan Hisse ve Hace-i Evvel isimli eserlerini kaleme almış, bu eserlerin satışıyla geçinmeye çalışmıştır.
1867'de Filip Efendi'nin idaresinde çıkartılmış bir gazetedir. Pazar günleri dışında haftada birkaç kez düzenli olmayan zan aralıklarıyla çıkarılan Mecmua-i Maarif'te eğitim, bilim ve sanat içerikli mesleki yazılar yayınlanıyordu. Tam takım halinde 3 cilttir.
Necip Asım'ın anılarına göre, Filip Edendi Diyarbakır'dan İstanbul'a gelmiş, 1840'ta İngiliz William Churcill'in Ceride-i Havadis gazetesinde hamallıkla işe başlamıştır.