İstanbul’un sosyal yaşantısını renklendiren 12 adet
Toplum hayatında oldukça önemli bir yere sahip olan adetler, sosyal hayatı düzenleyen kurallar toplamıdır. Eski İstanbul sakinlerinin adetleri, şehrin gizem dolu bir yanını daha ele verir. Yedikleri duttan şifa bekleyen Osmanlı halkından, savaş uzar korkusuyla evde oya işlemeyen kadınlara kadar İstanbul'un yaklaşık 3 bin yıllık tarihinde bunlara benzer sayısız ilginç âdet var... Kenti tanımak ve geçmişiyle yüzleşmek isteyenler için İstanbul'un sosyal yaşantısını renklendiren 12 âdeti derledik.
Tadı gitti adı kaldı: Helva sohbetler
💠 İstanbulluların helva yapma geleneğini Anadolu'dan göç ettirilen halk sayesinde edindiği tahmin edilmektedir. Önceleri daha çok bir esnaf âdeti olan helva sohbetleri, Lale Devri'nden sonra en önemli kış toplantısı ve eğlencesi haline geldi. Bu sohbetlerde türlü oyunlar oynanır, saz takımları, mülatefeciler, şairler, nüktedanlar davet edilir; helva sohbeti hazırlıkları ve bu konuda gösterilen ihtimam düğünlerle yarışırdı.
💠 Helva sohbetlerine adını veren keten helvasının yapımı, bu eğlencenin merkezini oluştururdu. Odanın ortasına, çevresine on kişinin oturabileceği kadar büyük bir bakırsini yerleştirilir, siniye yaklaşık yirmi santim kalınlığında ağdalanmış halka şeker ve ortasına elenmiş un konulur, bu iş için çağırılmış ustalar Pir Selman-ı Pâk'e gülbanklar okuyarak helvanın yapımına başlarlardı.
🔸 Ağdalanmış şeker elden ele geçirilerek inceltilirken misafirler türküler, şarkılar söyler, birbirlerine bilmeceler sorarak helvanın yapımını izlerlerdi. Helva kıvama gelip tel tel olunca misafirlere dağıtılır ve eğlencelere devam edilirdi. Helva sohbetleri, günümüzdeki altın gününe benzer şekilde kadınlar arasında da düzenlenirdi.
🔸 *Gülbank: Gülbank, bir toplulukça, hep bir ağızdan ezgili biçimde söylenen kalıplaşmış tekbirlere, dualara verilen ad.