Arama
Müslüman alimlerin dünyayı değiştiren keşifleri
İslam tarihi, bugünkü medeniyetin temellerini atan birçok Müslüman bilim adamının keşiflerinden, inşalarından ve miraslarından oluşur. Tarihe yön veren alimlerimizin izinden gitmek onları tanımak için, bugün kullandığımız kâğıttan, ilk üniversiteye; ilk ameliyatlardan, gök kuşağı açıklamalarına kadar giden; Müslüman bilim adamlarımızın ilklerini, keşiflerini ve icatlarını içeren bir liste hazırladık.
Veba hastalığı hakkında yaptığı detaylı incelemeler sonucunda, hastalığın bulaşıcı olduğunu ilmî bir şekilde ispat etmeyi başarmış ilk bilim insanı olan Müslüman İbn Hatip, aynı zamanda şiir yazmış ve bir dönem vezirlik yaparak kariyerine siyaseti de eklemiştir. Dünya tarihinde, Veba hastalığı ve bulaşıcılığı hakkında, Yersin ve Kitasato tarafından 1894 tarihinde mikrobu keşfedilmeden önce eser vererek kalıcı yer edinen İbn Hatip, 1374 senesinde Gırnata'da vefat etmiştir.
Abbas Vesim Efendi ya da Kambur Vesim, 17'nci yüzyılda yaşamış Osmanlı astronomu ve hekimidir. Çalışma yeri Sultan Selim çarşısındaydı.. Etyolojiye (hastalıkların sadece tedavisinin değil, nedenlerinin de araştırılması) büyük önem veren Abbas Vesim Efendi'nin esas üne kavuşması verem mikrobunu bulması ve 18. yüzyıl sonlarında "Düsturu'l-Vesim fi Tıbbi'l-Cedid ve'l-Kadim (Eski veYeni Tıp konusunda Vesim'in kuralları") adlı iki ciltlik kitabı yazmasıdır. 2083 sayfa olan el yazma halindeki bu eser, bir önsöz, dört bölüm ve bir de sonsözden meydana gelmektedir. Doğu ve batı tıbbını karşılaştıran ve mükemmel bir külliyat olan eser, tıp tarihimiz açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu eserin birinci bölümünde baştan sona kadar organ hastalıkları, ikinci bölümünde kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü bölümünde şişler ve ülserler, dördüncü bölümünde basit ve bileşik ilaçları anlatılmaktadır. Büyük bilgin Abbas Vesim Efendi, 1760 senesinde İstanbul'da vefat etmiştir.
İslâm âleminden daha çok Avrupa'da şöhrete kavuşan İbni Rüşd, felsefe alanında isim yaptı. Batı dünyasında, hiçbir Müslüman bilgin onun ulaşabildiği mertebeye ulaşamadı. O doktor olarak da çok tutulan birisiydi. Daha çok Aristo yorumcusu olarak ün yaptı. Zamanının en büyük doktorlarından biri olan İbn-i Rüşd, tıp sahasında 16 eser verdi. Bunlar arasında "Külliyat fi't Tıp " en tanınmış olanıdır. Lâtince'ye tercüme edilen kitap, yüzyıllarca Avrupa üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. Bir tıp ansiklopedisi olan Külliyat fi't Tıp, hastalıkları tek tek ele almaktadır. İbni Rüşd, bu eserinde hiçbir insanın hayatında ikinci bir defa çiçek hastalığına yakalanmayacağını söyler ve sebeplerini izah eder. Onun, gözdeki retina tabakası ve çalışma tarzı hakkındaki açıklamaları oldukça enteresandır. Diyebiliriz ki; tıp tarihinde gözdeki retina tabakasının fonksiyonunu ilk defa ilmi açıdan izah eden âlim İbni Rüşd'dür. İbni Rüşd, ayrıca İbni Sina'nın Kanun'una ve Galen'in eserlerine de şerhler yazmıştır. Tedavi, zehirler ve ateşli hastalıklar hakkında eserleri bulunmaktadır.
İlk defa katarakt ameliyatını yapan müslüman tıp âlimi. İsmi, Ammâr bin Ali el-Musûlî olup, künyesi Ebü'l-Kâsım'dır. Batı dünyâsında Canamusali adıyla tanındı. Önceleri Irak'ta, sonraları Mısır'da oturdu. Mısır'da hüküm süren Fatımî devleti hükümdarlarından Hâkim Biemrillah devrinde yetişti. Hayâtı hakkındaki bilgiler azdır. Doğum ve vefat târihi bilinmemektedir. Kitabında, Horasan, Medine, Diyarbakır, Küfe, Kahıre, Tunus gibi uzak ülkelere seyahat ettiğini ve gittiği yerlerde çeşitli göz ameliyatları yaptığını yazmaktadır.
Ali bin Abbâs, İslâm bilginlerinin tıb sahasında en çok temayüz edenlerin başında gelmektedir. Devrine göre en zor ameliyatları başarıyla yapan iyi bir cerrahtı. Yunanlıların bilmedikleri pek çok tıbbî mühim keşifler yaptı. Tecrübe ve deneylerini birleştiren kabiliyetli bir hekimdi.