Osmanlı padişahlarının İstanbul'daki türbeleri

Fatih Sultan Mehmet Türbesi, İstanbul Suriçi Fatih'teki, Fatih Camii haziresinde yer alır. İlk türbe binası, Fatih Sultan Mehmet'in vefatından sonra yapılmıştır. Fatih Sultan Mehmet, yedinci Osmanlı padişahıdır. Sultan II. Murat'ın, Hüma Hatun'dan 29 Mart 1432 yılında doğan oğludur. Ömrü seferle geçen Fatih Sultan Mehmet Han, yine bir sefer hazırlığındayken 3 Mayıs 1481 tarihinde Gebze'de vefat ettiğinde, Osmanlı devleti ordusu, teşkilatı ve sanatı ile dünyanın önde gelen güçleri arasına girmiştir. Şeyh Vefa Hazretleri'nin kıldırdığı cenaze namazı ile Fatih'deki camiinin haziresine gömülen Fatih Sultan Mehmet Han, bir asker ve devlet adamı olarak dünya tarihine geçmiştir. Yerine, oğlu Sultan II. Beyazıt Veli tahta geçmiştir. Ali Kuşçu, Fatih Türbesi Sk. No:1, 34083 Fatih/İstanbul Sultan II. Beyazıt Türbesi; İstanbul Suriçi Beyazıt Meydanı'nda 1514 yılında Sultan II. Beyazıt külliyesinin haziresine inşa edilmiştir. Türbeyi Sultan II. Bayazıt'ın (1481–1512) oğlu Yavuz Sultan Selim (1512–1520) caminin Kıble yönündeki hazireye yaptırmıştır. Bu türbe Mimar Sinan öncesi Osmanlı devri mimarisi ile Klasik Osmanlı mimarisi arasında bir geçit teşkil etmektedir. Türbe İstanbul Türbeler Müzesi Müdürlüğü'nün yönetiminde olup, içerisindeki Kuran-ı Kerim, Lihyei Saadet, şamdanlar, rahleler, levhalar ve kandiller müze deposuna kaldırılmıştır. Sultan II. Beyazıt Türbesi'nin sol tarafında kızı Selçuk Sultan'ın, sağında ise Tanzimat döneminin önde gelenlerinden Mustafa Reşit Paşa'nın türbeleri bulunmaktadır. Beyazıt, Çadırcılar Cd. No:160, 34126 Fatih/İstanbul Kanuni Sultan Selim tarafından babası Yavuz Sultan Selim Han anısına 1516 – 1522 yılları arasında Fatih'te Haliç'e hakim olan bir tepe inşa edilmiştir. İçerisinde Külliye, Cami, İmaret, Mektep, Darrüşşifa, Hamam ve Türbeler mevcuttur. Kim tarafında yaptırıldığı kesin olarak bilinmemekte olmasına rağmen mimari yapısı itibari ile Mimar Acem Ali'ye yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Kanuni Sultan Süleyman Türbesi; Süleymaniye Külliyesi'nin haziresinde inşa edilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman, onuncu Osmanlı padişahıdır. 1520-1566 tarihleri arasında kırk altı sene saltanat sürmüştür. Saltanatı boyunca devamlı çıktığı seferler onu yormuş ve son günlerinde otağından çıkamaz olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman Han, 7 Eylül 1566 tarihinde Zigetvar Seferi'nde iken vefat etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman Han Türbesi, Süleymaniye Külliyesi içinde yer alır. 1566 yılında tamamlanan, Mimar Sinan'ın çok değişik bir anlayışla meydana getirdiği, sekizgen planlı, kesme taştan inşâ edilmiş türbe, etrafını çepeçevre dolanan revakı ve içte sekiz sütuna oturan iç kubbesiyle o güne kadar yapılmış olan türbelerden çok farklı olup, daha sonra da hiç tekrarlanmamıştır. Süleymaniye Mah., 34116 Fatih/İstanbul Sultan II. Selim Türbesi, İstanbul Türbelerinin en güzellerinden biri olup, ünlü Türk mimarı Sinan'ın yaptığı 18 türbeden biridir. Sultan henüz hayatta iken Mimar Sinan'a kendisi için Ayasofya'nın yanında bir türbe yapmasını emretmiş, ancak 1574' te öldüğünde türbe henüz bitmemiş olduğundan, türbenin inşasına devam edilerek üç yıl sonra (1577) tamamlanmıştır. Türbede 42 sanduka yer almaktadır. Girişin karşında, Osmanlı tahtında 8 yıl 2 ay 19 gün saltanat sürmüş olan Sultan II Selim yatmaktadır. Cankurtaran, 34122 Fatih/İstanbul Sultan III. Murad Türbesi, 1599 yılında Mimar Davud Ağa ve yardımcısı Dalgıç Ahmet Ağa tarafından, III. Murad'ın 1595 yılında ölmesinden 4 yıl sonra, II. Selim ve Şehzadeler Türbesi arasına inşa edilmiştir. III. Murad Türbesi, altıgen planlı, çift kubbeli, dıştan mermer kaplı ve ön tarafta revaklı bir bölümü bulunan en büyük Osmanlı türbelerinden biridir. Türbe, dıştan sade görünümlü, içte ise 16. yüzyıla tarihlenen mercan kırmızısı renkteki İznik çinilerinin en güzel örnekleri ve kalem işi süslemeleriyle zengin bir görünüme sahiptir. İçte lacivert zemin üzerine beyaz renkle yazılmış celi sülüs çini kuşağı bulunmaktadır. Osmanlı padişahlarının hanımlarının İstanbul'daki türbelerini öğrenmek için tıklayın. Sultan III. Mehmed Türbesi, padişahın 1603 yılında vefat etmesi üzerine, oğlu Sultan I. Ahmed tarafından 1608 yılında Mimar Dalgıç Ahmed Ağa'ya yaptırılmıştır. Türbe dıştan mermer kaplı, 8 köşeli ve çift kubbeli olup, ortada büyük bir mekân ve giriş tarafına bitişik iki kısımdan oluşmaktadır. Türbeye girişi sağlayan revaklı kısmın yan taraflarında yıldız, çiçek ve manzara resimleri yapılmış olup, bu özelliği ile dönemin klasik süsleme unsurları dışında bir üslup sergilemektedir. Türbe içinde pencereler üç sıra hâlinde, alt sırada pencere ve dolapların arası 17. yüzyıl başına ait İznik çinileri ile süslüdür. Alt sıra pencereler üzerinde, lacivert üzerine, beyazla yazılmış çini kuşağı bulunmaktadır. Çini süslemeler dışındaki kısımlar kalemişi süslemeleri ile bezelidir. Yapının iki yanına daha sonraları sultan kızları için bölümler ilave edilmiştir. Cankurtaran, Kabasakal Cd. No:1, 34122 Fatih/İstanbul Sultan I. Ahmet Türbesi; İstanbul Suriçi Sultanahmet Meydanı'nda bulunan Sultan I. Ahmet Külliyesi'nin kuzeydoğu köşesine 1619 yılında inşa edilmiştir. Sultan I. Ahmet'in 1617'de ölümünden sonra Sultan I. Mustafa döneminde 1617 yıllarında türbenin yapımına başlanmış, Sultan II. Osman (1618–1622) döneminde 1619'da tamamlanmıştır. Türbe 16. yüzyıl türbelerinden ayrı bir mimari üslup göstermektedir. Bu yapıda iç koridorlu mekân düzeninden ve çift cidarlı kubbeden vazgeçilmiştir. Girişin karşısına bir çıkıntı yapılmıştır. Kare planlı olan yapının cepheleri mermerle kaplanmış olup, köşeler pahlanarak yumuşatılmıştır. Bu pahlanan kısımlar üstte mukarnas dolgular ile son bulmaktadır. Türbe cephelerdeki üç sıra pencere ile aydınlatılmıştır. Alt sıra pencereler ahşap kapaklı dikdörtgen söveli, üst sıra pencerelerse sivri kemerli ve şebekelidir. Türbenin yan cephelerine açılan farklı boyuttaki bu pencereler asimetrik bir görünüme sahiptir. Sultan I. Ahmet'in sandukasının hizasına rastlayan pencereler diğerlerinden daha büyük tutulmuş ve böylece farklı bir görünüm elde edilmiştir. Günümüzde Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim Türbesi olarak kullanılan yapı Ayasofya'nın güney batı yönünde en önemli ek yapılarından biri olan, vaftizhane kısmıdır. Yapı dıştan 4 köşe, içten ise sekizgen planlı olup, üstü kasnaksız kubbe ile örtülüdür. Fetihten sonra Ayasofya'nın kandil yağları deposu olarak kullanılmış, daha sonra Sultan I. Mustafa'nın 1639'da aniden ölmesiyle türbeye çevrilmiş, 1648 yılında vefat eden Sultan İbrahim de buraya defnedilmiştir. Türbe içersinde Sultan I. Mustafa, Sultan İbrahim, Sultan I. Ahmed'in kızları, Sultan IV. Murad'ın kızı Kaya Sultan, Sultan II. Ahmed'in şehzadeleri, kızları ile bazı hanedan mensupları gömülü olup, toplam 19 sanduka bulunmaktadır. Osmanlı sultanlarının on dokuzuncusu Sultan Dördüncü Mehmed, 2 Ocak 1642'de, İstanbul'da doğdu. Babası Sultan Birinci İbrahim, annesi Rus asıllı Turhan Hatice Sultan'dır. 1687'de tahttan indirildikten sonra dört yıl hapis hayata yaşadı. Yakalandığı zatürrenin ilerlemesi sonucu 6 Aralık 1693'de Edirne'de vefat etti. Cenazesi İstanbul'a gönderildi ve Yeni Cami'deki türbesine, annesi Turhan Sultan'ın yanına defnedildi. Osmanlı sultanlarının yirmi altıncısı Sultan Üçüncü Mustafa, 28 Ocak 1717 günü, İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Sultan Üçüncü Ahmed, annesi Mihrişah Sultan'dır. Sultan Üçüncü Mustafa şair bir padişahtı. Cihangir mahlasıyla yazdığı şiirleri çok meşhurdur. Rus Savaşı sırasında üzüntüsünden hastalandı ve kalp yetmezliğinden dolayı 21 Ocak 1774 günü vefat etti. Kabri İstanbul Turhan Vâlide Sultan Türbesindedir. Kemal Paşa, Ordu Cd. No:50, 34134 Fatih/İstanbul Sultan 1. Abdülhamit Türbesi, İstanbul Suriçi Eminönü Hamidiye Caddesinde 4.Vakıf Han'ın karşısında bulunan Sultan I. Abdülhamit külliyesinin haziresine 1790 yılında Mimar Tahir ağa tarafından inşa edilmiştir. Türbe mermer işçiliği yönünden son derece muntazam ve barok üsluptadır. Köşeleri yuvarlatılmış kare planlı olup, tümü ile mermerden yapılmıştır. Önünde avlusu bulunan türbenin dış avlu kapısı üzerine sülüs yazı ile Ankebut suresinin 57. ayeti yazılmıştır. Türbenin içerisi kalem işleri ile süslenmiştir. Kuzey duvarının ortasına Peygamberin ayak izini kapsayan mermer bir pano yerleştirilmiştir. Pencere ve dolapların üzeri ile türbeyi çepeçevre kuşatan bir yazı kuşağı görülmektedir. Mermer üzerine sülüs yazı ile yazılmış olan bu kuşakta Mülk suresine yer verilmiştir. Kubbeyi taşıyan pandantiflerin içerisine de madalyonlar halinde İsmi Celal, İsmi Nebi, Çehar yar-i Güzin ile Hasan ve Hüseyin'in isimleri yazılıdır. Ayrıca kubbe içerisindeki yuvarlak madalyona da 'Ya alimen bi-hali aleyke ittikali' yazısı dört kez yazılmıştır. Hobyar, Hamidiye Cd. No:2, 34112 Fatih/İstanbul Sultan II. Mahmut Türbesi; İstanbul Suriçi Divanyolu Yeniçeriler Caddesi üzerine 1840 yılında Ebniye-i Hümayun kalfalarından Ohannes Dadyan ve Bogos Dadyan tarafından inşa edilmiştir. Sultan II. Mahmut Türbesi çevresindeki büyük bir alanda bir Osmanlı anıtsal mezarlığı olmuştur. Bu türbe alanında Sultan II. Mahmut dışında Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamit yatmaktadır. Divanyolu Caddesi üzerinde, cephede, Çemberlitaş yönündeki köşede bulunan türbe sekizgen planlı olup, ön bölümü cadde üzerine taşmış ve buraya birkaç basamak merdiven yerleştirilmiştir. Türbenin Sultanahmet yönündeki köşesine de bir çeşme yerleştirilmiş, böylece yuvarlak pencereli mezarlığın duvarlarında bir kenarda türbe, diğer kenarda da çeşme ve her ikisi arasındaki sebil ve giriş kapısı ile bir bütünlük sağlanmıştır. Mezarlık alanına giriş anıtsal bir kapı görünümündedir. Mollafenari, Türbedar Sk. No:15, 34120 Fatih/İstanbul Osmanlı sultanlarının otuz birincisi Sultan Abdülmecid, 25 Nisan 1823 günü doğdu. Babası Sultan İkinci Mahmud, annesi Bezm-i Âlem Valide Sultan'dır. 25 Haziran 1861 tarihinde, 39 yaşında iken İstanbul'da veremden dolayı vefat eden Sultan Abdülmecid, Yavuz Sultan Selim'in türbesi yanındaki mezarına defnedildi. Yavuz Sultan Selim, Debbağ Yunus Sk. No:134, 34083 Fatih/İstanbul Sultan V. Mehmet Reşat Türbesi; İstanbul Surdışı Eyüp Boyacı Sokağı ile Haliç Sahil Yolu arasında bir bahçede 1914 yılında Mimar Kemalettin tarafından Neo klasik üslupla inşa edilmiştir. Sultan V. Mehmet Reşat (1909–1918) 35. Osmanlı padişahı olup Sultan Abdülmecit'in oğlu, Sultan II. Abdülhamit'in kardeşidir. Sultan V. Mehmet Reşat şehzadeliğinde iyi bir eğitim görmüş, Sultan II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi üzerine 1909 yılında padişah olmuştur. Döneminde II. Meşrutiyet ilan edilmiş ve 1912 yılında Balkan Savaşı, ardından da 1914 yılında I. Dünya Savaşı başlamıştır. Savaş sırasında 74 yaşında ölmüş ve Eyüp'teki türbesine gömülmüştür. Sultan V. Mehmet Reşat sağlığında türbesi Mimar Kemalettin'e yaptırmıştır. Eyüp Merkez, Karakol Arkası Sk. No:3, 34050 Eyüp/İstanbul Osmanlı sultanlarının otuz dördüncüsü Sultan İkinci Abdülhamid, 21 Eylül 1842 tarihinde İstanbul'da doğdu. Babası Sultan Abdülmecid, annesi Tir-i Müjgan Kadın Efendi'dir. 'Kızıl Sultan mı, Ulu Hakan mı' diye Osmanlı tarihinin en çok tartışılan padişahı olan İkinci Abdülhamid, 10 Şubat 1918'de Beylerbeyi Sarayı'nda 76 yaşındayken yakalandığı zatürrenin ilerlemesi sonucu veremden öldü. Kabri İstanbul Çemberlitaş Sultan II. Mahmud Hân Türbesindedir. Osmanlı sultanlarının otuz ikincisi 8 Şubat 1830 tarihinde İstanbul'da doğdu. Babası Sultan İkinci Mahmud, annesi Pertevniyal Valide Sultan'dır. Tahttan indirildikten birkaç gün sonra 4 Haziran 1876'da Feriye Sarayı'nda bilekleri kesilmiş bir halde bulunan padişahın tahtan indirilmenin üzüntüsü ile intihar ettiği söylenir. Ancak öldürülmüş olma ihtimali daha kuvvetlidir. Kabri İstanbul Çemberlitaş Sultan II. Mahmud Hân Türbesindedir. Osmanlı sultanlarının yirmi dokuzuncusu Sultan Dördüncü Mustafa, 8 Eylül 1779 günü, İstanbul'da doğdu. Babası Sultan Birinci Abdülhamid, annesi Nüketseza Kadın Sultan'dır. Tahta geçen II. Mahmud, Yeniçerilerin onu tekrar tahta geçirmek istemesinden endişe duyarak kardeşi IV. Mustafa'yı 17 Kasım 1808 tarihinde boğdurttu. Kabri İstanbul Sirkeci Birinci Abdulhamid Han Türbesindedir.