Arama
Osmanlı’da telgraf eğitimi veren kurumlar
19. asrın başlarında icat edilen telgraf, haberleşme sahasında hızlı bir değişimi de beraberinde getirdi. Telgrafın icadı haberleşme teknolojisine atılan en önemli adım ve gelecekteki gerçekleşecek ileri teknolojinin de habercisi oldu. Peki, bu gelişmeleri yakından takip ederek ülkesine transfer eden Osmanlı'nın telgraf eğitimi verdiği kurumlar nerelerdi?
"Mekteb-i Sultani" olarak adlandırılan Galatasaray Lisesi'nde telgrafçılık ile ilgili dersler, memur yetiştirmek amacıyla programa eklendi.
Darüşşafaka, annesi, babası hayatta olmayan veya yardıma muhtaç olan kız ve erkek çocuklarına eğitim öğretim vermek amacıyla padişah isteği ile kurulmuş bir kurumdu.
Darüşşafaka, 1880'de İzzet Efendi'nin nazırlığı sırasında Posta ve Telgraf İdaresi Meslek Okulu'na dönüştürüldü. Bu okulun dönüştürülme amacı, Osmanlı tebaasından olmayan yabancı memurların oranını ve alandaki yetkinliğini azaltmaktı.
Bahri Ata, 1890'lı yıllarda Darüşşafaka'nın yanında telgraf eğitimi veren bir diğer kurumun da Mülki-i Şahane Mektebi-i Ali olduğunu aktarır.
Darüşşafaka mezunu telgraf öğretmenleri 1950'lilere kadar alanda görev yaptılar.
Posta ve Telgraf Nezareti ve Posta ve Telgraf Müdüriyet-i Umumiyesi adıyla Meşrutiyet döneminde Maliye Nezareti'ne bağlandı.
Okul iki bölüm olarak düzenlendi. Birinci bölümde; idari memur yetiştirilmesi için Tedrisat-ı Aliye, ikinci bölümde ise memurların bilgi düzeylerini yükseltmek için kurulan Tedrisat-ı Adiye yer aldı.
12 kişilik kontenjanla sınırlı tutulacak Tedrisat-ı Aliye'ye öğrenciler müsabakayla alındı. Sınavlar ise günümüzde olduğu gibi sözlü ve yazılı olmak üzere iki türlü yapıldı. Öğretim iki dönem olarak düşünüldü. Ekim ayından başlayarak Nisan'a kadar süren birinci dönemde eğitim alan öğrenciler, ardından İstanbul'daki telgrafhanelerden birinde en az altı aylık bir staj dönemine giriyorlardı. Stajyer öğrencilere aynı zamanda 20 kuruştan az olmamak üzere harçlık da veriliyordu.
Tedrisat-ı Adiye bölümüne ise yine müsabakayla alınan 40 kadar öğrenci kabul edilmekteydi. Memurlarda güzel ahlak ve dürüstlük aranan nitelikler arasındaydı. Bu birime alınacak kişiler; İmla, Hüsn-i Hat, Kitabet, Hesap, Coğrafya derslerinden sınava tabi tutuluyordu.
Görüldüğü gibi Osmanlı'da ilk haberleşme araçlarından biri olan telgrafa oldukça ihtimam gösterildi. Osmanlı, İlk olarak stajyerlik usulü ile başladığı telgraf eğitim sürecine, ardından açtığı okullar veya okulların bünyelerine eklediği telgrafçılık ile ilgili derslerle devam etti. Uzun yıllar boyunca bu mekteplerde telgraf memurları yetiştirildi. 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı topraklarına giren telgraf, Osmanlı halkına yeni bir istihdam alanı açmıştır.