Arama
Osmanlı’da yiyeceklerin bozulmadan saklanması nasıl sağlanırdı?
Osmanlı'da ticaret büyüdüğü, pek çok tarım ve gıda ürününün şehir dışından getirilerek satıldığı dönemde yeni bir ihtiyaç hâsıl oldu. Yiyeceklerin bozulmadan saklanması gerekiyor; bu muhafazayı sağlayacak sistemler ilk olarak İstanbul'da deneniyordu. Onlardan biri de Unkapanı Soğuk Hava Deposu'ydu. Sultan II. Abdülhamid'in imtiyazı ile İngiliz tüccar George Baker tarafından kurulan bu depo yiyeceklerin uzun süre saklanmasını sağlıyordu.
Baker ve ortakları aynı yıl Dersaadet Soğuk Hava Mahzenleri Osmanlı Anonim Şirketi isimli bir şirket kurdular ve çok geçmeden Unkapanı Soğuk Hava Deposu'nun inşasına başladılar.
Unkapanı Soğuk Hava Deposu'nun inşaatına eski Tüfenkhane mevkiinde başlandı. Deponun yapımı iki sene sonra tamamlandı. Bina altı kattan müteşekkil taş bir yapıydı.
O zamanın imkânlarına göre iç kısım duvarları, muhafaza olunacak mamulleri rutubetten korumak ve sıcaklığının da içeriye girmesini önlemek amacıyla asfalt, kömür tozu ve muşambadan oluşan 25 cm kalınlığında bir tür köpükle kaplandı.
Depoda mamullerin donmadan soğuk kalmasını sağlayacak olan soğuk tuzlu su, borular vasıtasıyla odada dolaştırılırdı.
Zemin katında karbon gazını basınçlı hale getirmek ve bu tuzlu suyun borularda dolaşmasını sağlayacak 180 beygir gücünde (134 kw) iki makine bulunurdu, ayrıca bu makineleri çalıştırmak için de yine iki adet buhar kazanı vardı.
Yine deponun çalışma sistemine göre silindirlerin içine sıkışmış olan karbon gazı makineler vasıtasıyla temiz havayı sıkıştırır ve yoğunlaşma haznesine gönderirdi.
Bu haznede karbonun gaz halinden sıvı hale geçmesiyle bir soğukluk meydana gelirdi.
Meydana gelen bu soğukluk borulardaki tuzlu suyu da soğutur ve odanın her köşesini kaplayan bu borular, deponun soğuk kalmasını sağlardı.
Deponun zemin kat ve altıncı katının haricinde dört katında bulunan soğuk hava odaları, odaların sıcaklığını bozmamak maksadıyla elektrikle aydınlatılırdı.
Ayrıca deponun sahilden ve karayolu ile gelecek ürünleri iç kısma taşıyabilmek maksadıyla, soğuk hava odalarının bulunduğu katların her iki tarafında da balkonlar vardı.