Arama
Osmanlı'daki sahaflığa dair 10 bilgi
Osmanlı'nın başşehri İstanbul'da Kapalıçarşı'da şekillenen sahaflık geleneği, bir süre Beyazıt Sahaflar Çarşısı'nda devam etmiş, ardından Beyazıt, Beyoğlu ve Kadıköy gibi ilçelerde teşkilatlanarak ilerlemiştir. Uzun yıllar boyunca Ramazan ayında, Sahaflar Çarşısı'nın yanı başında kurulan kitap fuarları, bilgi ve kültür iklimini daha da canlı tutmaktaydı. İçinde bulunduğumuz olumsuz koşullar nedeniyle bu Ramazan ayında Sahaflar Çarşısı'na doğru bir uzanamasak da Osmanlı'daki sahaflığa dair bilgiler edinebiliriz. İşte Osmanlı'daki sahaflığa dair bilmeniz gereken 10 ilginç bilgi...
Osmanlı'da sahafların müşterilerini yabancı ve yerli olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. Yabancı müşterilerin XV. – XVIII. asırlarda sahaflardan önemli miktarda kitap satın aldıklarını görüyoruz. Yabancı müşteriler musavver, yani minyatürlü yazmaların yanında filoloji, astronomi, matematik konularında eserler satın almaktaydılar. Yabancı seyyahların, ilim adamlarının ve elçilik mensuplarının izlenimlerini aktardıkları hatıratlarından ve seyahatnamelerden öğrendiğimize göre, özellikle de XVII. asırda İstanbul sahaflarından bu tür eserleri bulup satın almak mümkün olmaktaydı.
Osmanlı sahafları, Osmanlı ticaret ve meslek erbabının en eski zümrelerinden biri olarak yüzyıllar boyunca Osmanlı toplumunun farklı kesimlerine hizmet vermişlerdir. Osmanlı toplumunda okur-yazar kesimin çeşitliliğine göre sahafların müşteri profilleri de değişkenlik göstermiştir.
Medrese öğrencilerinin, kısıtlı imkânları dolayısıyla derslerde takip ettikleri ders kitaplarını genellikle kendileri istinsâh ettiklerinden, sahaflar için iyi bir müşteri olarak görülmemiştir. Ancak bu şekilde üretilen kitapların da yine sahaflar vasıtasıyla el değiştirdiğini göz önünde bulunduracak olursak medrese talebelerinin de belli ölçüde sahaf müşterisi olduğunu söylemek mümkündür.
Sahaflık genel itibariyle İstanbul merkezli olarak icra edilen bir meslektir ve İstanbul, İmparatorluğun kitap ticaretinin neredeyse bütününe hâkim olmuştur. Edirne ve Bursa'nın bile, İstanbul'a kıyasla, kitap ticaretinde kayda değer bir varlığının olmadığı ve dolayısıyla sahaflığın İmparatorluğun bu iki eski başkentinde dikkat çekecek bir gelişme göstermediği anlaşılmaktadır.