Arama
Osmanlı’nın asırlık geleneği: Hırka-i saadet alayı
Hırka-i saadet alayları, Osmanlı'nın en önemli geleneklerinden biriydi. Bu merasimler, Peygamber Efendimize duyulan sevgi ve hürmetin göstergesiydi. Hazırlıklar günler öncesinden başlar, padişahlar kendi elleriyle hırka-i saadet odasını temizlerdi. Alaya katılacak devlet adamlarına davet tezkireleri gönderilirdi. Peki, Peygamberimizin hırkası neden ıslatılırdı?
📌 Sultan hırkayı sağ omzundan öptükten sonra devlet erkanı da aynısını yapardı. Fakat hırkanın öpülen kısmına zarar verilmemesi için destmal-i şerif denilen pamuktan mendil konurdu. Dudak bu suretle hırkanın kumaşına değmezdi. Bu ufak mendiller hırka-i saâdeti ziyaret edip öpenlere hediye edilirdi. Bu kişiler sarık ve feslerin içinde başta taşır, vefat edince mendilleri kabirlerine koydururdu.
📌Yedi ipek kadife bohçaya sarılan hırka-i saâdet çıkarıldıktan sonra uçları su dolu bir kâseye hafifçe batırılarak ıslatılırdı. Kasedeki su, dolu kazanların içerisine boşaltılıp içilmek üzere dağıtılırdı.
Zamanla bu adet hırka-i saâdete zarar verir endişesiyle değiştirildi. II. Mahmud tarafından bunun yerine özel olarak hazırlanmış, üzerine bu mübarek hırka hakkında bir şiir yazılmış tülbentlerin hırka-i saâdete sürülmesi ve bunların ziyaretçilere dağıtılması âdeti yerleştirildi.
📌Hırka-i saadet alayının ziyareti akşama kadar sürerdi. Törende yeniçerilere ve öteki ocaklılara baklava dağıtılır ve önemli kişilere hilat giydirilirdi. Ziyaretçilere "Hırka-i hazret-i fahr-i rusüle / Atlas-ı çerh olamaz pâyendâz / Yüz sürüp zeylini takbîl ederek / Kıl şefî-i ümeme arz-ı niyâz" (Peygamberlerin iftiharı, övüncü olan Hz. Muhammed'in (sav) ayaklarının altına gökyüzü halı bile olamaz. Yüz sürüp kenarından öperek, ümmetine şefaat eden Peygamber'e niyazını arz et) gibi mısraların yazılı olduğu çevreler verilirdi.
📌 Merasim sonunda hırka-i saadet padişah tarafından yerine konulur, gelecek Ramazan ayına kadar açılmazdı. Ziyaret bitirildikten sonra daire en düşük rütbeden başlanarak terk edilirdi. En sonunda şeyhülislam, sadrazam ve padişah daireyi terk ederdi. Son hırka-i saadet alayı Mayıs 1922 yılında yapıldı.
📌 Yahya Kemal'in 1921 Şubat'ında yazdığı şu satırlar, Osmanlı'nın hırka-i saâdete karşı beslediği derin saygının en güzel bir tezahürüdür: "Bu devletin iki mânevî temeli vardır: Fâtih'in Ayasofya minaresinden okuttuğu ezan ki hâlâ okunuyor! Selim'in Hırka-i Saâdet önünde okuttuğu Kur'an ki hâlâ okunuyor! Eskişehir'in, Afyonkarahisar'ın, Kars'ın genç askerleri! Siz bu kadar güzel iki şey için döğüştünüz" (Aziz İstanbul, s. 120).