Arama
Osmanlı'nın az bilinen meslekleri
"Osmanlı'da gümüş üstüne siyah nakış işleyen kişiye ne ad verilirdi?" Hemen cevap veriyoruz: Savatçı. Her şey gibi meslekler de zaman zaman yaşayıp ölebiliyor. Birçoğu tarihe karışan Osmanlı'nın az bilinen mesleklerinden 11 tanesi bu sayfada.
Ulaşımın güçlükle yapıldığı dönemlerde kırsal kesimde yaşayanların temel ihtiyaçlarının karşılanmasında büyük öneme sahip olan çerçilik, ulaşımın rahatlaması ve marketlerin köylere kadar yerleşmesiyle önemini kaybetti. Müşterileri genelde kadın ve çocuklardır. Çerçilikle uğraşanlar çoğunlukla erkektir.
Arapça'da delâlet (yol gösterme) kökünden gelen dellâl sözlükte "alıcı ile satıcı arasında aracılık yapan kimse" anlamına gelmektedir. Dellal ya da ses değişimine uğramış haliyle tellal; bir haberi, bildiriyi bağırarak meydanlara duyuran ve halka eriştiren kişidir. Sosyal medyanın şu anda üstlendiği görevi zamanında dellâl yapıyormuş diyebiliriz.
Osmanlı'da bir haberi duyurmak veya ticarî sahada satıcı ile alıcı arasında uzlaşmayı sağlamakla görevli iki ayrı dellâl vardı. Dellâlbaşının emrinde hareket eden haberci dellâllar kendilerine bildirilen haberi halka duyururlar, buna karşılık yevmiye hesabıyla belirli bir ücret alırlardı. Halka haber veren ve emir tebliğ eden dellâllar padişah ölümlerinde veya cülûslarında durumu halka bildirmekle yükümlü olup devletin resmî memuru statüsünde idiler. Aynı şekilde İstanbul ayaklanmalarında padişahın emrini halka duyurmakla görevlendirildikleri gibi âsiler tarafından da halkın kendi yanlarında yer alması için dellâl çıkarıldığı bilinmektedir.
Dellâllığın Osmanlı ticarî hayatında önemli bir yeri olduğu kaynaklardan anlaşılmaktadır. Meselâ 1479'da İstanbul ve Galata dellâllığının üç yıllığının 1 milyon akçeye satılması, 1484'te yine üç yıllık bir zaman zarfında tüccarların gümrük resimlerinden 970.000 akçe dellâliye elde edilmesi bu teşkilâtın önemini ortaya koymaktadır.
Dülgerlik, ahşap bina inşaatı konusunda uzmanlaşan meslek kolu. Geleneksel Türk ahşap ev yapımında ustaydılar. Dülgerlik mesleğine betonarme yapının yaygınlaşmasıyla ilgi azalmıştır.
Günümüzde bir elin parmakları kadar kalan "dülger" ustalar ile bu meslek devam etmektedir. Genelde marangozlarla karıştırılan meslek grubunun marangozlardan farkı, sadece binalardaki ahşap kullanımıyla ilgilenmesidir. Dülgerlerin kullandığı ağaçların başında meşe ile çam gelirdi. En çok kullandıkları aletler ise bıçkı, rende, çekiçtir.