Arama
Osmanlı'nın bestekâr kadınları
Osmanlı müzik kültürünün asıl öğelerinden ve temel kaynaklarından biri de kadınlardır. Kadınların müzik uygulamaları kent-saray muhitinde farklı, yerel-taşra muhitinde farklı karakterlerde karşımıza çıkar. Peki, Türk musiki hayatı ve tarihinde Osmanlı'da besteleriyle ünlenen ilk Müslüman kadın bestecimizi ya da Osmanlı döneminde marş besteleyen kadın bestecimizi kaç kişi biliyor? Sizler için Osmanlı saray ve şehir hayatı içinde görsel ve yazılı belgelerle tespit edilmiş kadın bestekârlarımızı derledik.
17 Temmuz 1778 tarihinde doğdu. 4 Haziran 1848 tarihinde vefat etti. Esma Sultan renkli kişiliğiyle olduğu kadar, son derece başarılı besteleriyle de adından söz ettirmiştir. Ey afitab-ı bezm-i nur sözleriyle başlayan bestesi günümüzde de bilinmektedir.
Eseri: "Ey âfitab-ı bezm-i nur" (Bestenigâr)
Tanburi Faize Hanım 1894 yılında İstanbul'da doğdu. Mabeyinci Faik Bey ile Şeminur Hanım'ın kızıdır. Fahire Fersan'ın ablasıdır. Özel öğrenim görerek yetiştirildi. Çok küçük yaşlarında babasının yakın dostu olan Tanburi Cemil Bey'den Tambur ve musiki dersleri aldı. Enderini Hafız Hüsnü'den, İsmail Hakkı Bey'den hayli eser öğrenerek repertuarını genişletti. Darülelhan'da ve çeşitli musiki derneklerinde Tambur öğretmenliği yaptı. Çok iyi Tambur çalan ve musiki kültürü çok zengin olan Faize Hanım, maarif müfettişlerinden Ruhi Bey'le evliydi. Eşinin teşviki ile bestekârlığa başladı; az ve özlü eserler bıraktı.
Eserleri: "Bâde-i vuslat içilsin kâse-i fâğfurdan" (İlk bestesidir. Sözleri Şeyh Abdülbaki Baykara'ya aittir.) "Severim her güzeli senden eserdir diyerek." (Hicazkâr)
1877'de Beyrut'ta doğdu. 4 Nisan 1926'da vefat etti. Özel hocalardan piyano, Türk ve Batı musikisi eğitimi aldı. Şarkıları"E.R." imzasıyla Rübap Mecmuasında yayınlandı.
Besteleri: "Hicab etme benden söyle" (Sûzinâk); "Bugün bir keyfiyetim var" (Bayâti); "Bedr-i vechin gizledin, ey reşk-i mâh" (Çargâh); "Kimseye etmem şikâyet, ağlarım ben halime" (Sûzinâk)
Anılarını yayımlayan ilk Müslüman kadın yazardr.
1850'de İstanbul'da doğdu. 7 Aralık 1936'da İstanbul'da vefat etti. Babası vezir, hekim Dr. İsmail Paşa'dır. Yedi yıl Saray-ı Hümayun'da I. Abdülhamid'in kızı Münire hanımın yanında nedime olarak yaşadı. Matmazel Romano'dan piyano öğrendi. 11 yaşında iken saraydan ayrıldı. Babasının Girit Valisi olduğu yıllarda Giritli Kutbi Efendi'den Osmanlı şiirini, aruzu öğrendi. İlk musiki hocası ise Nikoğos Ağa'dır. Medeni Aziz Efendi, Asdik Ağa sonraki hocalarıdır. Piyano da çalan Leyla Hanım 200'ün üzerinde beste yapmıştır. Ölümünden üç yıl önce de "Saz" soyadını almıştır.
Bestelerinden bazıları: "Zevk-i sevda duymadın, âşık perestâr olmadın" (Hicaz); "Mâni oluyor halimi takrire hicâbım" (Sûzidil); "Mey-i aşka gönül peymane olsun" (Rast); Nazarın fikrime nûr-efşandır." (Hicazkâr); "Vicdanı muazzam olan Osmanlılarız biz" (Hicazkâr).
