Arama
Osmanlı’nın casusluk faaliyetleri
Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren uyguladığı casusluk faaliyetleri, savaşların kazanılmasında, fethedilen yerlerin elde tutulmasında ve düşmana karşı izlenecek stratejilerin belirlenmesinde oldukça etkiliydi. Osman Gazi, bu sayede toprak fethetmiş, Fatih Sultan Mehmet ve Sultan II. Abdülhamid kendilerine yönelik suikast planlarını casusları aracılığıyla öğrenmiş, Timur'a esir düşen Yıldırım Bayezid casusların faaliyetleri sayesinde düşman çadırından kaçırılmıştı. Peki, Osmanlı casusluk faaliyetlerini nasıl yürütüyordu?
İstihbarat faaliyetlerinin kökeni, Türk devletlerini dayanır. Devlet geleneğinin iyi bir takipçisi olan Osmanlı'da padişahlara ve devlet idarecilerine yol gösteren siyasetnamelerde casusluk ve istihbarat faaliyetlerinin önemi sıklıkla vurgulanır.
Bu siyasetnamelerde sınır bölgelerinin casuslarla sürekli denetlenmesi gerektiğine, bu sayede düşman saldırılarından önce gerekli tedbirlerin alınabileceğine işaret edilir.
Osmanlı'da casusluk faaliyetleri gösterenlere maaş ya da mükâfat verilmiş; kimi zamansa bu kişiler vergilerden muaf tutulmuştur.
Hristiyan ve Yahudilerin istihbarat toplama konusunda tercih edilmelerinin sebebi ise dil ve dinleri nedeniyle gayrimüslim kültürler içinde izlerini belli etmemeleri ve bilgi toplama konusunda daha başarılı olmalarıdır.
Ankara Savaşı sonrası Yıldırım Bayezid, Timur'a esir düşmüş; Şehzade Mehmed Çelebi babası ile irtibatını kaybetmemek ve onu kurtarabilmek için bir dizi istihbarat faaliyetine girişmişti. Bir ekip kurup, üyelerin vasıflarını tespit etti.
Dayanıklı, hedefinden şaşmayacak, işkence görse dahi yılmayacak kişileri seçti ve bu ekip Timur'un nerede konaklayacağını belirledi. Daha sonra Yıldırım Bayezid'in bulunduğu çadırı tespit etti.
Kimi tarihçilere göre Bayezid'in bulunduğu çadırın altından tünel kazıldı. Kimilerine göreyse ordunun içine sızma operasyonu ile nöbetçiler bir anda saf dışı bırakıldı ve Bayezid çadırdan kaçırıldı.
Timur'un durumdan haberdar olması üzerine belli bir mesafe sonra Timur'un askerleri Bayezid'in kurduğu timin tamamını çetin bir çatışma sonrası şehit ettiler.
Osmanlı casusluk tarihinde belki de en heyecan verici dönem Cem Sultan ve II. Bayezid arasında yanan olaylardır. II. Bayezid, kendisiyle taht mücadelesine giren Cem Sultan'ın en yakınında güçlü bir casus ağı kurmuştu.
Cem Sultan'ın Nice'te kaldığı konağın sahibi Gaspar Grimaldo dahi II. Bayezid ile Cem Sultan hakkında mektuplaşıyordu.