Osmanlı’nın köprü projesine Michelangelo talipti

İstanbul, asırlar boyunca tüm dünyayı kendine hayran bırakan doğal bir güzelliği içinde barındırdı. Masmavi sularıyla büyüleyen Boğaz'a açılan Haliç, İstanbul'un tarihi semtleri Eminönü ile Karaköy'ü birbirinden ayırıyordu. Daha çok 'Altın boynuz' olarak bahsedilen Haliç'le ilgili, tarihten günümüze gelen iki rivayet bulunuyor. Bu rivayetlerin ilki, Kapalı Çarşı'da yüzyıllardır işlenen altınla ilgili. İşlenen altın tozları, ister istemez sokaklara dağılıyor; yağmur ve su akıntılarıyla Haliç'e dökülüyor. Bu nedenle 'altın' ismini alan Haliç, şeklinden dolayı da 'boynuz' ismini alıyor. Diğer rivayete göre ise Bizans, İstanbul'u kaybedeceğini anlayınca, 'nasıl olsa yeniden alırız' düşüncesiyle, kraliyet mücevherlerini bir gemiye koyuyor ve gemiyi batırıyor. Ancak daha sonra bu gemiyi çıkarmak mümkün olmuyor. Osmanlı mühendislik tarihinin ilk Boğaz köprüsü çalışması 'Cisr-i Hamidi' Asırlar boyunca 'Altın Boynuz' olarak anılan Haliç'in iki yakasını bir araya getirmek, tarih boyunca her hükümdarın gerçekleştirmek istediği bir proje oldu. Bizans İmparatoru Justinyen döneminde, Haliç'e köprü yapma çalışmaları oldu. Burada yapılan ilk köprüler, Ayvansaray ve Kâğıthane'de kuruldu; ancak 1204 yılındaki Haçlı Seferleri sırasında, her şey gibi o da yerle bir edildi. İstanbul'da Osmanlı'nın hüküm sürdüğü 16'ıncı yüzyılda, dönemin sultanı II. Bayezid, Haliç üzerinde yolcuların geçmesi ve eşya nakli için bir köprü yaptırmak istedi. O dönemde İtalya'da yaşayan Leonardo da Vinci'nin ünü ise sınırları aşmıştı. Osmanlı sultanının köprü yaptırma isteğini duyan Da Vinci, bu fikri hayata geçirmek istediğini bir mektupla II. Bayezid'e iletmişti. Bu mektuba, herhangi bir cevap verilip verilmediği bilinmiyor; ancak Leonardo'nun tekliflerinin olumlu karşılanmadığı bir gerçek. Leonardo da Vinci'ye dair 30 gizemli gerçek İtalyan Rönesans döneminin ünlü ressam, heykeltıraş, mimar ve şairi Michelangelo da İstanbul'a köprü yapmak isteyen bir diğer isimdi. 16. yüzyılın başlarında Papa ile arası açılınca Roma'dan kaçmış ve Papa'nın ulaşamayacağı tek yer olan Osmanlı İmparatorluğu'na sığınmayı düşünmüştü. Michelangelo da Leonardo da Vinci gibi, Galata Köprüsü'nü yapmaya talipti. Ancak Michelangelo'nun dostları, Papa'yla arasını bulunca, ünlü sanatkâr İstanbul'a gelmekten vazgeçti. Bu olaydan yıllar sonra, Michelangelo'ya Osmanlı İmparatorluğu'na gelmesi için bir çağrı yapıldı. İtalyan tüccar Tommasodi Zolfo, Yavuz Sultan Selim zamanında 1519'da, Michelangelo'ya bir mektup yazarak, 'Osmanlı topraklarına gelme konusunda eski fikri devam ediyorsa, Ragüza'dan yola çıkmasını, Türkler tarafından iyi karşılanacağını ve kazançlı çıkacağını' söylemişti. Tommasodi Zolfo, padişahın sıradan bir heykeli beğenmesi üzerine Michelangelo gibi büyük bir sanatkârı Osmanlı ülkesine getirtirse, Yavuz Sultan Selim'in gözüne gireceğini düşünmüştü. Leonardo da Vinci Osmanlı'ya ne teklif etti? İtalyan tüccar, sultanın fikrini onaylaması üzerine daha önce Floransa'da birkaç kez görüştüğü Michelangelo'ya bu mektubu yazmıştı. Ancak artık İtalya'da el üstünde tutulan ünlü sanatkâr, Osmanlı ülkesine gelmedi. Mathias Enard ise 'Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara' isimli romanında Michelangelo'yu İstanbul'a getirtir ve burada kaldığı günlerin onu etkilediğini hikâye eder. Romana göre San Pietro'nun kubbesi Ayasofya ve Beyazıt Camii'nden, Medici Kütüphanesi ise Beyazıt Kütüphanesi'nden etkilenerek yapılmıştır. II. Bayezid'in arzusuna ve birçok girişimine rağmen, o tarihlerde İstanbul ile Galata arasında bir köprü kurulamadı. İstanbullular, 1845 yılına kadar şehrin bu iki yakası arasında kayıkla gidip geldiler. Takvimler 1845 yılını gösterdiğinde eski adıyla 'Cisr-i Cedit - Yeni Köprü', I. Abdülmecid'in annesi Valide Sultan tarafından ahşap olarak inşa ettirildi. Türkiye'nin 10 tarihi köprüsü Kısa sürede eskiyen köprüyü, Kaptan-ı Derya Hasan Ahmet Paşa 1863 yılında yenileyerek, tekrardan hizmete sundu. Leonardo'nun Haliç'e yapmayı planladığı köprü projesi, 2000'li yıllarda Norveç'te hayata geçirildi. Ayrıca Michelangelo'nun da burada yapmayı planladığı bir köprü projesi bulunuyor. Michelangelo'nun İstanbul'a davet edilişini tasvir eden bir tablo bugün Fransa'da sanatkârın müze haline getirilmiş olan evinde görülür. Tabloda, bir Osmanlı elçilik heyetinin karşısında Michelangelo tasvir edilmiştir. Michelangelo, tarihin en önemli sanat dehalarından biri olarak kabul edilir. 1475-1564 yılları arasında yaşayan Michelangelo, İtalyan Rönesans dönemi ressam, heykeltıraş, mimar ve şairidir. Michelangelo, henüz 26 yaşında heykeldeki rüştünü kanıtladığı ilk ve en ünlü eseri olan çocuk kral Davud'un heykelini yapmış ve bu eserle çağlar boyu sanatındaki dehası ile anılmıştır. Yardımcısız bir şekilde, gece gündüz çalıştığı bu heykel Rönesans sanatının harikalarından biri olarak kabul edilir. En ünlü tablosu olan 'Adem'in Yaratılışı' isimli eseri ise Batı resim sanatının en canlı tasvirlerinden biri kabul edilir. Michelangelo'nun yaşadığı çağ, kendisiyle boy ölçüşebilecek derecede yetkin ressam ve heykeltıraşçıların bulunduğu bir dönemdir. Bunların başında Rafael ve Leonardo Da Vinci gelir. Bu sanatçılar arasında büyük bir rekabet vardır.

Osmanlı’nın köprü projesine Michelangelo talipti

HALİÇ ‘ALTIN BOYNUZ’ OLARAK ANILIRDI