Arama
Oyuncağın tarihçesi
Çocukları eğlendirmek ve günümüzde bilhassa eğitmek için yapılan oyuncaklar, ait oldukları dönemin ekonomik, sosyal ve kültürel panoramasını göstermesi açısından önemli bir işlevlere sahiptir. Aynı zamanda çocuğa olan bakış açısını da yansıtan oyuncaklar, geçmişten günümüze pek çok farklı rollere bürünmüştür. Peki, oyuncağın tarihi nedir? Geçmişten günümüze nasıl değişiklikler göstermiş ve hangi işlevlerde kullanılmıştır?
Antik çağda oyuncak yalnızca eğlendirici işlevinde kullanılmamış, bazen nazarlık, muska rolü de oynamıştır. Oyuncakları tanrılara adamak sevap olarak görülmüştü. Roma'da bebeklerin oynadığı oyuncaklar Baküs'e verilirdi. Ama çocuk ergenlik çağına ulaşır ulaşmaz, bu armağanlar eğer çocuk Romalı ise Jüpiter'e, Merkür'e, Diana'ya, Yunanlı ise Zeus'a, Hermes'e ve Artemis'e verilirdi.
Kız çocuklar bebeklerini evleninceye kadar tutarlardı. Evlendikleri gün, bebeklerini Venüs'e ya da Diana'ya adarlardı. Eski Yunan'da kız çocukların bebeklerini Tanrıça Artemis'e, oğlan çocukların çemberlerini ve topaçlarını Tanrı Hermes'e armağan etmeleri geleneği, bize hem o çağın oyuncaklarını, hem de oyuncakla dinsel nesne arasındaki ilişkiyi gösterir.
Arkeoloji müzelerimizdeki antik oyuncaklar, Anadolu'daki eski halklarda oyuncağın nasıl ortak bir kültür ürünü olduğunu gösterir. Çıngırağı ilk kez Antalya Müzesi'nde, eklemli bebeği Çanakkale'de, iple çekilen hayvanları Kütahya'da ve daha sonra birçok yerde gören tarihçi, etnolog Robert-Lionel Séguin "En zengin oyuncak koleksiyonları Küçük Asya'daki kazılarda çıkmaktadır" der. İran ve Mezopotamya' da yürütülen arkeolojik çalışmalar, M.Ö 3000'e tarihlenen oyuncakları ortaya çıkardı. Bunlar, pişmiş topraktan çıngıraklar, tekerlekli hayvanlar ve küçük mobilyalardı.
Mezopotamya, Mısır, Yunan, Roma uygarlıklarında karşılaştığımız antik oyuncakların çoğunun birbirine benzer olduğunu görebiliyoruz. Ortaçağ'da yaşam daha çok çalışmaya ve savaşmaya doğru yönelmiştir. Bu yüzden çocuklar ya babaların mesleğini devam ettirecek şekilde ya da evlerinin geçimine yardım edebilecek herhangi bir işte çalışırlar. Çocukların oyuncakları, ya ailelerinden kalan eski oyuncaklar ya da kendilerinin ürettikleri oyuncaklar olmuştur.
17. yüzyılda Almanya ve Hollanda'da yetişkinlerin değerli minyatür nesnelerinin konulduğu büfe görevi gören bebek evleri olduğu bilinmektedir. 18. yüzyılda İngiltere'de görülen bebek evlerinin, Almanya ve Hollanda'da görülen ilk örneklerdeki gibi büfe değil, oyuncak olduğu sanılmaktadır. Bu ilk bebek evleri, eğitici oyuncaklar olarak sayılmaktadır. Bunlar, kız çocuklara mutfak takımlarını düzenlemeyi, ev işi yapmayı öğretmeyi amaçlamıştır. Tahta ata binen çocuklar ilk kez, 17. yüzyıldaki gravürlerde görülmüştür. Çok eskilerden gelen değnek at, hala bu çağda var olmayı sürdürmüştür.