Arama
Oyuncağın tarihçesi
Çocukları eğlendirmek ve günümüzde bilhassa eğitmek için yapılan oyuncaklar, ait oldukları dönemin ekonomik, sosyal ve kültürel panoramasını göstermesi açısından önemli bir işlevlere sahiptir. Aynı zamanda çocuğa olan bakış açısını da yansıtan oyuncaklar, geçmişten günümüze pek çok farklı rollere bürünmüştür. Peki, oyuncağın tarihi nedir? Geçmişten günümüze nasıl değişiklikler göstermiş ve hangi işlevlerde kullanılmıştır?
Kız çocuklar bebeklerini evleninceye kadar tutarlardı. Evlendikleri gün, bebeklerini Venüs'e ya da Diana'ya adarlardı. Eski Yunan'da kız çocukların bebeklerini Tanrıça Artemis'e, oğlan çocukların çemberlerini ve topaçlarını Tanrı Hermes'e armağan etmeleri geleneği, bize hem o çağın oyuncaklarını, hem de oyuncakla dinsel nesne arasındaki ilişkiyi gösterir.
Arkeoloji müzelerimizdeki antik oyuncaklar, Anadolu'daki eski halklarda oyuncağın nasıl ortak bir kültür ürünü olduğunu gösterir. Çıngırağı ilk kez Antalya Müzesi'nde, eklemli bebeği Çanakkale'de, iple çekilen hayvanları Kütahya'da ve daha sonra birçok yerde gören tarihçi, etnolog Robert-Lionel Séguin "En zengin oyuncak koleksiyonları Küçük Asya'daki kazılarda çıkmaktadır" der. İran ve Mezopotamya' da yürütülen arkeolojik çalışmalar, M.Ö 3000'e tarihlenen oyuncakları ortaya çıkardı. Bunlar, pişmiş topraktan çıngıraklar, tekerlekli hayvanlar ve küçük mobilyalardı.
Mezopotamya, Mısır, Yunan, Roma uygarlıklarında karşılaştığımız antik oyuncakların çoğunun birbirine benzer olduğunu görebiliyoruz. Ortaçağ'da yaşam daha çok çalışmaya ve savaşmaya doğru yönelmiştir. Bu yüzden çocuklar ya babaların mesleğini devam ettirecek şekilde ya da evlerinin geçimine yardım edebilecek herhangi bir işte çalışırlar. Çocukların oyuncakları, ya ailelerinden kalan eski oyuncaklar ya da kendilerinin ürettikleri oyuncaklar olmuştur.
17. yüzyılda Almanya ve Hollanda'da yetişkinlerin değerli minyatür nesnelerinin konulduğu büfe görevi gören bebek evleri olduğu bilinmektedir. 18. yüzyılda İngiltere'de görülen bebek evlerinin, Almanya ve Hollanda'da görülen ilk örneklerdeki gibi büfe değil, oyuncak olduğu sanılmaktadır. Bu ilk bebek evleri, eğitici oyuncaklar olarak sayılmaktadır. Bunlar, kız çocuklara mutfak takımlarını düzenlemeyi, ev işi yapmayı öğretmeyi amaçlamıştır. Tahta ata binen çocuklar ilk kez, 17. yüzyıldaki gravürlerde görülmüştür. Çok eskilerden gelen değnek at, hala bu çağda var olmayı sürdürmüştür.
Bu dönemde çocuğa olan bakış değişmiştir. Çocuğa artık bir küçük yetişkin gibi değil de, gerçekten çocuk gibi bakılmaya başlanmıştır. Çocuğun 18. yüzyılın etkileyici oyuncakları içinde resimli alfabe kartları, çocukların coğrafyayı kolayca öğrenebilecekleri yapboz haritalar bulunmaktaydı. Yapboz haritanın 1760'ların başlarından itibaren olduğu bilinmektedir. Tarih ya da ahlak bilgileri de bu yapbozlarla aktarılmaktaydı. Coğrafya oyunu ya da Avrupa'da gezi adlı karton oyun ilk kez 1759'da basılmıştır. 1850'de Almanya'da litografi teknikleri gelişince renkli resimli oyuncaklar da çoğalmıştır.