Arama
Ramazan Bayramı'na dair 10 Osmanlı adeti
Ramazan, Osmanlı döneminde kültür ve medeniyetin izleri ile şekillenmiş; bu mübarek aya özel pek çok farklı adet ortaya çıkmıştı. Mahyalar, zimem defterleri, büyük iftar sofraları, sadaka taşları, diş kirası ve dahası… Ramazan ayı, Osmanlı ile farklı bir boyut kazanmış; bu gelenekler yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktarılmıştı. Peki, Osmanlı'da Ramazan Bayramı nasıl geçerdi? Ramazan-ı şerifi geride bırakıp bayramı karşıladığımız bu mübarek günde, Ramazan Bayramı'na dair 10 Osmanlı adetini sizlerle buluşturuyoruz.
Osmanlı şenliklerinde seyirciler yarım ay düzeninde oturur, padişahın otağı da bu yarım ayın tam merkezinde olurdu. Padişahın yanında sadrazam, defterdar ve vezirlerin otağı ya da çadırları bulunurdu.
Otağların önüne gösterilerin rahatça seyredilebilmesi için üstleri renk renk kumaşlarla kaplı sedirler konulurdu.
Bayramlarda öğleden önce bayramlaşma, ikram, pîşkeşlerin dağıtılması ve yemekle geçer, öğleden sonra da gösteriler yapılırdı. Büyük törenlerde geceleri de kandiller, mahyalar ve fişeklerle donanma düzenlenirdi.
Öğleden sonraki gösterilerde çeşitli hünerler, esnaf oyunları, dramatik oyunlar, sportif oyunlar yer alırdı. Ayrıntıda değişse de genel çizgileri içinde aynı sırayı takip eden şenlik programı kısaca şöyle özetlenebilir: Kabul merasimi, ziyafet, kahve sohbeti, dinlenme, gösteriler, akşam yemeği, donanma.
Bayram şenliklerinde mehter takımı da önemli bir yer tutardı. 19. yüzyılın ilk yarısında Yeniçeri Ocağı'nın ilgasından sonra kurulan saray orkestrası mehterin yerine geçti.
1829 yılında Donizetti'nin yönettiği bir orkestra davetlilere, yabancıları hayrete düşürecek ustalıkta çalmıştı. Bu yıllarda klasik Türk müziğinin yanı sıra klasik Batı müziği de bu gibi eğlencelerde bir hayli yer tutmaya başlamıştı.
Ramazan gecelerinde olduğu gibi ramazan bayramını müjdeleyen davul sesleri hem çocukları hem büyükleri sevindirirdi. Büyükler ve küçükler sabah erkenden bayramlık elbiselerini giyerler ve yakınlarında bulunan bir camide bayram namazını kılmaya giderlerdi.
Namazdan sonra camide yapılan bayramlaşmayı eve dönünce aile fertlerinin bayramlaşması takip ederdi. Büyükler birbirlerine hediyeler verir, küçüklere de şeker ve lokum ile bayram harçlığı verilirdi.