Arama

Seyahatname’de yer alan leziz tatlılar

Evliya Çelebi, Seyahatname eserinde çok sevilen tatlılara da değinmeden geçmedi. "Tatlı sevmek imandandır, Mümin tatlıcıdır." hadis-i şerifiyle tatlı yeme güzelliğinin referansını İslamiyet'ten veren Evliya Çelebi, Osmanlı yemek kültüründe tatlıya verilen önemi yaptığı ayrıntılı tasvirlerle vurguladı. Çok severek yediğimiz tatlıların Evliya Çelebi'nin masalsı dilinde, hangi şekillerle karşımıza çıktığını sizler için inceledik.

  • 8
  • 12
Seyahatname'de meyveli tatlılar
Seyahatname’de meyveli tatlılar

Osmanlı'da hoşaf olarak adlandırılan meyveli tatlılar, Osmanlı yemek kültürünün en gözde ürünlerin başında yer alır. Osmanlıların günümüzde olduğu gibi yemek üzerine yaş meyve yeme alışkanlığı yoktu, bunun yerine meyveleri kurutup hoşaf olarak tüketirlerdi. Hoşaf Evliya Çelebi'nin de gözde yiyecekleri arasında yer almıştır. Çelebi, hoşafı çok sevdiğini ve kimi zaman tüketiminde aşırıya kaçtığını vurgular.

Aynı zamanda yaz sıcağında buzlu içilen hoşafların nasıl saklandığına dair bilgileri de eserinde verir.

  • 9
  • 12
Seyahatname'de unlu tatlılar ve helvalar
Seyahatname’de unlu tatlılar ve helvalar

Seyahatname'deki helva unlu, nişastalı, ballı ya da şekerli her türlü şekerli tatlıyı tanımlamada kullanır. Günümüzde sevilerek yenilen bir lokma çeşidi olan halkayı da unlu tatlı helvaların arasında sayar Evliya Çelebi.

Seyahatname'ye bilhassa konu olan helva çeşidi ise Aydın helvalarıdır. Bu helvalar Çelebe'nin kaleminde çok ayrıntılı olarak tasvir edilmiştir. Evliya Çelebi, Aydın helvalarının 70 renkli çeşitte piştiğini söyler. Aynı zamanda "Bu diyarda helvacı dükkanlarında helva yemek ayp değildir, zira gayri diyar gibi helvacıları pis değildir." diyerek helvacı dükkanlarının temizliğine dair de bilgi verir.

  • 10
  • 12
Seyahatname'de baklava
Seyahatname’de baklava

Seyahatname'de geçen tatlılardan Osmanlı kültürel yapısına dair tüm ayrıntıları çıkarabiliriz. Günümüzde çok tüketilmesine rağmen, Evliya Çelebi'nin eserinde baklavaya çok sık rastlanmaz. Çelebi'ye göre, "Cümleden baklava-yı Belgrad Rum ve Arab u Acem'de meşhurdur." O dönemlerde, baklavanın Balkan ve Rumeli'de daha meşhur olduğunu görüyoruz.

  • 11
  • 12
Evliya Çelebi'ye göre "iyi baklava nasıl olur?"
Evliya Çelebi’ye göre iyi baklava nasıl olur?

Çelebi'ye göre iyi baklava "…kağnı araba tekerleği kadar bin kat güllac ve has un yufkasından tereyağı ve badem ile bir güne baklavadır kim yerde tennur içinde pişerler… Ta bu mertebe büyük ve leziz ve kalındır, amma üstüne bir penez akçe bıraksan baklavaya batar. Ta bu mertebede güzel bir baklava olur." Yani Çelebi iyi bir baklavanın kağnı araba tekerleği kadar büyük kat kat olmasına rağmen ufacık bir paranın ağırlığından ötürü batacak kadar yumuşak olması gerektiğini ifade eder.

  • 12
  • 12
Seyahatname’de her türlü şekerleme
Seyahatname’de her türlü şekerleme

Galata'nın şekerlemelerinin güzelliğinden bahsederken şu cümleleri kurar Çelebi, " Şehr-i Galata'nın (…) Şekerciler çarşusunda katremiz şişeler içre niçe bin elvan mümessek ve mu'amber padişaha layık şekerleri bir diyarda yokdur, meğer Şam-ı cennet-meşamda ola." Evliya Çelebi Galata'daki şekerlerini Şam'ın şekerleri ile kıyaslamış ve neredeyse bu şekerlemeler kadar meşhur olduğunu söylemiştir.

Seyahatname'den de anlaşıldığı üzere Osmanlı kültürel yapısında tatlının önemi oldukça büyüktür, bu lezzetler Osmanlı medeniyetinden günümüze kadar sevilerek yenmiş ve çağlar boyunca bir kültür taşıyıcısı rolünü üstlenmiştir.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN