Arama
Sömürgecilik: Topraklara değil zihinlere pranga
Her milletin coğrafi sınırları ve bu sınırlar üzerine daimi ulusal planları vardır. Ama bazı kavimlerin diğer insanlara tasallut olan yayılmacı ve acımasız politikaları onların sıfatı olmuştur. Bugün Batılılar, Afrika'da zalim olarak adlandırılırlar. Çünkü herkesin bir akrabası bir şekilde bu insanların zulmüne maruz kalmıştır. Bir milletin, bir düşünce yapısının bekası coğrafi sınırlardan ziyade zihni sınırlara dayanır. Çünkü coğrafi sınırlar değişiklik gösterebilir ama zihin yapısı sadece daima ileriye odaklıdır. Bir ülkenin sömürge sahibi olması demek aslında o ülkenin emek hırsızı olması, başka bir medeniyetin dilini, dinini, coğrafyasını, kültürünü ve tarihini de çalması demektir.
📌Başlıca Fransız Sömürgeleri
◾Madagaskar
◾Lübnan
◾Cezayir
◾Tunus
◾Cibuti
📌Başlıca İngiliz Sömürgeleri
◾Hong Kong
◾Avustralya
◾Hindistan
◾Malezya
◾Güney Afrika
📌Başlıca İspanyol Sömürgeleri
◾Arjantin
◾Peru
◾Meksika
◾Dominik
◾Kolombiya
🔎 Bilgi Notu
Sömürgeciliğin başlangıç döneminde "Afrika'ya Hücum" bir slogan olarak ortaya çıkmıştır. Siyasi birliklerini 19. yüzyılın sonunda tamamlayan Almanya ve İtalya dahi Afrika'da sömürge yarışına girmişlerdir. Sömürge yarışından kastımız bir yere bayrak dikip yerli halkı katletmekten ileri gelmektedir.
📌Bir dilin sahip olduğu kelimeler o dilin zenginliği ile alakalı bir meseledir. Bu genel bir dil kaidesidir. Ama Fransızca ve İngilizce gibi yıllarca yazı dili olmaktan uzak, birkaç isim hariç (Shakespeare ve La Fontaine) yüzyıllardır sanatçı çıkaramamış ve edebi diller sınıfından mahrum kalmış iki dil nasıl oldu da yüz binlerce kelimeyi haznelerinde bulundurmaktadır? Nasıl olmuştur ki bu iki dil bilhassa İngilizce bugün dünyanın her köşesinde bilinmekte, konuşulmaktadır?
📌 Bu iki kavmin topraklarında Galyalılar, Keltler, Romalılar, Franklar, Germenler yaşamışlar ve bu kavimlerin bir millet olabilmesini şekillendirmişlerdir. Bu iki kavmin bulundukları coğrafyalar dilsel ve yaşam kültürü olarak hareketli topraklar olmuştur. Uzun yıllar içerisinde bu kavimlerin ortaklaşa ortaya koyduğu dil kaideleri ve konuşma biçimleri neticesinde İngilizce ve Fransızca teşekkül etmeye başlamıştır. Ortaya çıkan bu iki dil bir yere kadar gelebilmiş sonrasında ciddi bir tıkanma dönemi yaşamışlardır.
📌Sömürgeleşme dönemi ise bu diller için altın bir çağ başlatmıştır. Eski kalıplar üzerine bir dil oluşturmaya çalışan İngiliz ve Fransızlar sömürgeleştirme faaliyetleri ile çok sayıda yeni ülke ve dil ile karşılaşmışlardır. Bu topraklardaki en ince ayrıntısına kadar işlemiş ve kendi dillerine aktarım yapmaya başlamışlardır. Artık önlerinde en az iki yüz yıl faydalanabilecekleri onlarca dil bulmuşlardır.
📌 Olayın vahameti çok ciddi boyutlara ulaşmıştır. Gerçekten de bugün İngilizce ve Fransızca sömürgelerinden aldıkları dilsel yatırımlar sayesinde ayaktadır. Bugün bir Avustralyalı şair İngilizce şiir yazmaktadır. Aynı şekilde Gineli bir şair de Fransızca şiir yazmaktadır. Edebi eser yazıldığı dile aittir. Bugün İngiliz ve Fransızlar millet olarak sanat üretimini sonlandırsalar dahi bu iki dilin edebi serüveni devam edecektir. İşte hakikat burasıdır, işte bir sömürgenin sınırlarının zihni olduğu gerçeği bir duvar gibi önümüze çıkmaktadır. Yayılmacı politikanın zaferi budur.
🔎Bilgi Notu
New York, yeni York demektir. York İngilizlerin kuzeye açılan kapısıdır. İngilizler Amerika Kıtasında kendilerine memleketlerini hatırlatması maksadıyla şehirlere kendi şehirlerinin adlarını koymuşlardır.
◾ Banana, Afrika dillerinden İspanyolca, Portekizce ve İngilizce'ye geçmiştir.
◾ Canoe, Karayip kökenlidir.
◾ Coco, *Arawak dilindendir.
◾ Dengue, **Shavili dilinden İspanyolca'ya geçmiştir.
◾ Adobe, Arapça kökenlidir.
◾ Sugar, Arapça kökenlidir.
◾ Chocolate, ***Nahuatl diline aittir.
◾ Delicatessen, Almancadır.
(x) *Kolomb'un ilk karşılaştığı halkın dilidir.
(x) ** Bir Doğu Afrika dilidir.
(x) ***Meksikalı etnik bir grubun dilidir.
Batı medeniyeti, Rönesans'tan sonra üç asır ruhları göklere yükseltti. Pascal, Goethe ve Beethoven'da Allah'a yükselmek isteyen ruh, tekniğin zaferine teslim olduktan sonra, insanlığın harp gücünü korkunç bir hale getiren kâbusu ortaya koydu.
(Nurettin Topçu)
📌Batı felsefesi kendi içerisinde sağlayamadığı düşünsel birliği teknik anlamda sağlamıştır. İngilizlerin başını çektiği Sanayi Devrimi, iki büyük güç olan İngiltere ve Fransa'nın dünyayı istila etmesine vesile olmuştur. Topçu'nun da belirttiği bu husus savaş gücü olarak ortaya bir kâbus çıkardı.
📌 Bir düşünce yapısından uzak olan bu kavimler açıklarını teknik ile kapatmış, medeni tasavvurlarını ancak 20. yüzyılın başlarında ortaya koyabilmişlerdir. Hâlbuki bizim medeni tecrübemiz 600'lerde başlamış 1300'lerde zirveye oturmuştur. Bizim çoğumuzdaki kavim ve topluluklarda yakın tarihlerde bu açıklarını kapatmışlardır. Savaşlar, Avrupalıları düşünce sahasından kurtarmıştır. Oturmuş bir sömürge düzeni sonrası Avrupalılar bir kapital düzen ortaya koyabilmişlerdir.
(x) 📚 Mehmet Akif'in şiirlerindeki sömürgeci Batı'ya meydan okuma