Arama
Sultan ünvanını ilk kullanan Türk hükümdarı: Gazneli Mahmud
Hindistan Fatihi olarak anılan Gazneli Mahmud zeki, ileri görüşlü ve adaletli bir hükümdardı. İslam devletleri ve Hint dünyası arasında ticaret ve kültür ağını geliştiren çalışmalarıyla tanınan Sultan, Hint yarımadasında İslam'ın yayılmasına vesile olarak hem halkı hem de dönemin mütefekkirleri tarafından sevildi. Bilim ve sanata da önem veren Gazneli Mahmud, önemli isimleri himaye ederek güvenli bir ortam tesis etti.
◼ Samani Devleti'nin ortadan kaldırılmasıyla Sultan Mahmud, her yönden bağımsız bir hükümdar oldu. Karahanlılar ile topraklarının kuzey bölgesini emniyete alan bir anlaşma yapmasının ardından Hint seferlerine başladı. On yedi tane Hint seferi düzenledi.
◼ İlk seferini Kâbil'deki Lamgan bölgesine, ikincisini Vayhand Racası Caypal'a yapan Sultan Mahmud, Hintliler'e karşı kazandığı bu zaferlerden sonra Vayhand şehrini ele geçirdikten sonra Gazne'ye döndü. Bu galibiyetinden ötürü ona "Gazî" ünvanı verildi.
◼ Üçüncü Hint seferini, Beci Ray'a (Bacra) karşı gerçekleştiren Gazneli ordusu Bhâtiya'yı hakimiyetine alarak racalığın diğer bölgelerini de ele geçirdi.
İslam sanatında değişim rüzgarı: Abbasiler
◼ Gazneli Mahmud'un Hindistan üzerine düzenlediği en mühim seferlerden biri Somnât Seferi'ydi. Sultan, Gazne'den Somnât şehrine 30.000 atlı ve yüzlerce gönüllüden meydana gelen ordusu ile yola çıktı.
◼ 8 Ocak 1026'da Somnât Kalesi'ni fethetti. Şehrin tapınağındaki büyük putu yerinden söktürerek 4 parçaya böldürdü. Parçalardan ikisini Gazne'de bulunan Ulu Cami ve sarayın kapılarının önüne koydurdu, diğerlerini ise Mekke ve Medine'ye gönderdi. Halife Kadir-Billâh, zaferinden dolayı onu "Kehfüddevle ve'l-İslâm" ünvanına uygun gördü.
Raca ne demektir?
Hindistan'da prens, hükümdar, kral vb. büyük topraklara hükmeden kişilere verilen ünvandır.
◼ Ele geçirdiği bölgelerde mescidler yaptırarak İslam'ı yaymak ve öğretmek için din âlimleri görevlendirdi. Gazneli Mahmud'un Hindistan'a düzenlediği seferlerin en önemli amaçlarından biri de İslamiyet'i yaymaktı.
◼ Bilime ve sanata ilgisi olan Gazneli Mahmud, Firdevsi ve Bîrûni gibi birçok kişiyi himaye etmiştir. Döneminde yazılan birçok eser kendisine sunulmuştur.
◼ Adaletli oluşu, iyi yönetimi ve bilginlere olan saygısı ile gerek yaşadığı dönemde gerekse sonraki devirlerde şair ve yazarlar tarafından övülen bir hükümdar oldu. Fars dilinin gelişim göstererek Hindistan'da yayılması da Sultan Mahmud sayesinde gerçekleşti.
◼ Bîrûnî, Sultan Mahmud'un sarayında kaldığı dönemde "Takkiku mâ li'l-Hind" adlı kitabını yazdı. Ölümünün ardından sultanı "âlemin aslanı ve zamanın yegânesi" olarak nitelendirdi.
◼ Sultan Mahmud, Hint yarımadasının İslâm ülkeleri ile ticaret ve kültür etkileşimini geliştirdi. Böylece pek çok Müslüman düşünür, alim ve şair Hindistan'a yerleşerek bu topraklarda İslam dininin yayılmasına katkı sağladı.