Arama
Tarihin seyrini değiştiren savaş: Dandanakan
Dandanakan, tarihin seyrini değiştiren önemli bir savaştı. Selçuklu, bütün Türkistan'ın dahi karşı koyamayacağı söylenen ordu karşısında galip geldi. Böylece Dandanakan Savaşı, uzun yıllar sürecek olan Selçuklu destanının başlangıcını oluşturdu. Gelin, bir medeniyetin ortaya çıkmasını sağlayan bu tarihi olayın detaylarına daha yakından bakalım.
➡ Selçuk Bey'in vefatından sonra Oğuz Yabgu Devleti'nin beylik üzerindeki baskıları arttı. Bunun neticesinde oğulları daha önceden Maveraünnehir bölgesinde yerleşen ağabeyleri Arslan Yabgu'nun yanına gitti. Böylece bütün Selçuklu ailesi bu bölgede birleşti.
➡ Samanilerin ortadan kalkmasından sonra bölgede iki Türk devleti kaldı. Ceyhun'un doğusunda Karahanlılar, batısında Gazneliler vardı. Selçuklular hangi devlet kendilerine yurt verirse orada kalmayı düşünerek bu bölgede bulunuyordu.
📌 Güçlenen Selçuklulardan rahatsız olan Gazneli Mahmud ile Karahanlı hükümdarı Yusuf Kadir Han 1025 yılında Semerkant civarında bir görüşme yaptı. Arslan Yabgu'nun bertaraf edip ona bağlı Türkmenlerin Maveraünnehir'den Horasan'a geçirilmesine karar verdiler.
➡ İki devletin mutabık kaldığı bu kararı uygulamak için Gazneli Mahmud, Arslan Yabgu'yu huzuruna çağırdı. Ona yazdığı mektupta Hindistan'a düzenlediği seferlerde herkesin katkıda bulunmasına rağmen kendilerinden yardım görmediklerini söyledi. Rivayete göre bunun üzerine Arslan Yabgu, 10 bin kişilik bir kuvvet gönderdi. Fakat Gazneli Mahmud asker değil kendisi ile görüşmek istediğini belirtti.
➡ Gazneli Mahmud, huzuruna çağırdığı Arslan Yabgu'yu yakalatıp Kalincar Kalesi'ne hapsettirdi. Oğlu Kutlamış buradan kaçıp kurtulduysa da 1032 yılında Arslan Yabgu hapiste öldü. Kendisine bağlı Oğuzların bir kısmı dağılırken diğerleri Tuğrul ve Çağrı Bey'in etrafında toplandı.
Arslan Yabgu'nun tutuklanması ve burada vefat etmesi iki önemli sonuca neden oldu. Selçuklu ve Gaznelilerin arasının açılması, liderliğin Tuğrul ve Çağrı beylere geçmesi.
📌 Arslan Yabgu'nun esir edilmesinin ardından beyliğin başına görünürde Musa Yabgu olsa da asıl idare eden Tuğrul ve Çağrı Beylerdi.
➡ Tuğrul ve Çağrı beyler ile amcaları İnanç Musa Yabgu, Horasan'a giderek burada başlattıkları yurt tutma savaşını kazandılar.
➡ Yıl 1038'e geldiğinde Selçuklular, Gaznelilere karşı bir çeşit çete savaşı yapıyordu.
➡ Gazneli ve Selçuklu kuvvetleri Talhab denilen yerde karşılaştılar.
Çağrı Bey'in askeri dehası neticesinde Gazneli ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı. Bu savaştan sonra istiklalini kazandığını düşünen Çağrı ve Tuğrul beyler yeni bağımsız devlet için çalışmaları başlattı.
➡ Oluşturdukları kurultayda eski Türk geleneklerinden gelen özellikler çerçevesinde kararlar alındı. Buna göre devlet, kardeşler arasında paylaştırıldı. Tuğrul Bey devletin hükümdarı olarak Nişabur'u, Çağrı Bey Merv'i, Musa Yabgu da Serahs bölgesini yönetecekti.
*Kurultay: Eski Türk devletlerinde, beylerin devletin sorunlarını görüşüp karara bağladıkları toplantı.
➡ Tuğrul Bey, elinde devlet alametleri olan yay ve üç okla Horasan'ın en önemli şehri olan Nişabur'a gelip tahta oturdu. Bu olaydan sonra Gazneli Devleti'nin hükümdarı Sultan Mesud, Selçuklu'yu ciddi bir tehlike olarak görerek üzerlerine yürümeye karar verdi.
➡ Çağrı Bey, Talekan ve Faryab'a akın düzenlerken Sultan Mesud ile Ulyâ–âbâd mevkiinde karşılaştı ve bozguna uğradı. Bunun neticesinde Selçuklu askerleri çöllere çekilmek zorunda kaldı.
➡ Sultan Mesut, galibiyeti neticesinde daha da ileri gitmek için 70 bin süvari ve 30 bin piyadeden meydana gelen devrin en büyük ordusunu oluşturarak Serahs'a doğru harekete geçti.
➡ Çağrı Bey, Sultan Mesud'un harekat kararı sırasında Serahs'ta bulunuyordu. Tuğrul Bey Nişâbur'dan, Musa Yabgu da Merv'den gelerek burada güçlerini birleştirdi.
➡ Gazneli ordusunun içerisinde çok sayıda fil vardı ve "bütün Türkistan'ın dahi karşı koyamayacağı" söyleniyordu. Kendilerini ortadan kaldırmak isteyen bu güç karşısında Tuğrul Bey, çöllere çekilmeyi istese de Çağrı Bey savaşmakta ısrar etti. Eğer karşılık verilmezse başka bir yerde tutunmanın çok zor olacağını, fillere sahip ağır Gazneli ordusunun karşısında süratle hareket etmenin avantajlı olduğunu ileri sürdü.
➡ Çağrı Bey'in teklifinin kabul edilmesiyle Gazneli ordusuyla savaşıldı. Selçuklular, yaz sıcaklığı bastırınca düşman ordusunun hem su ve hem de diğer erzak konusunda sıkıntıya soktu. Fakat yine de Selçuklu ordusu yenilgiyle uğradı.