Arama
Tophane Rotası
İstanbul'un en eski sanayi bölgelerinden biri olan Tophane, Fatih Sultan Mehmed dahil pek çok padişah ve üst düzey bürokratın ilgi ve alakasına mazhar olan bir semttir. Tophane'de bulunan tarihi kasır ve camiler yapıldığı dönemin yıldız eserleri arasında yerini alır. Peki, İstanbul tarihi için bu kadar önemli olan bu yerin adı nereden geliyor?
🔸 Tophane Meydanı'nda bulunan çeşmeden yabancı seyyahlar uzun uzun bahseder. Fransız edibi Lamartine şunları söylemektedir:
"Beyoğlu sırtlarının eteğinde ve setlerinin üzerine birçok top kundakları dizilmiş bulunan muhteşem bir topçu kışlası civarında karaya çıktık. Hint pagotlarına müşabih olup göz alıcı renklere bürünmüş oymalı mermerden cephesi ipekten bir zemin üzerinde ince bir tentene gibi duran büyük bir çeşme sularını meydana akıtıyordu."
🔸 Çeşme kitabesi şair Nafihi'ye aittir. Şairin on kıtalık kitâbesinde bulunan beyitin bir kısmında şunlar yazılıdır;
"Dedi bu çeşme-i ziba'ya Nahifi tarih
Rah-i Hak'ta hasenat eyledi Sultan Mahmud"
📍 Kılıç Ali Paşa Camii
🔸 Osmanlı'nın meşhur Kaptan-ı Derya'larından biri olan Kılıç Ali Paşa kendi adına bir cami yaptırmak ister. Dönemin padişahlarından III. Murad "sen ki deryalar serdarısın. Bütün deryalar senin. Camini de deryanın üstüne yapasın." söyleyince Tophane sahilinde bir koyu doldurarak camiyi yaptırır.
🔸 Tophane'de inşa ettirdiği caminin yanına büyük bir medrese ve hamam da inşa ettirir. Böylece bir külliye yapılmış olur.
Kılıç Ali Paşa kimdir?
İtalyan asıllı olan Kılıç Ali Paşa'nın gerçek ismi Giovan Dionigi Galeni'dir. 1520 yılında Osmanlı topraklarına gelir. Uzun seneler kadırgalara forsalık yapar ve daha sonra Müslüman olup Ali ismini alır. Trablus'un fethinde ve Malta kuşatmasında bulunur. Bir zaman sonra Osmanlı'nın önemli Kaptan-ı Derya'larından biri olur.
🔸 Kılıç Ali Paşa, caminin Mimarı olarak Mimar Sinan'ı seçer. Mimar Sinan bu camiyi adeta Ayasofya'nın bir benzerini kendi yorumlarını ekleyerek inşa eder.
🔸 Cami 147 pencere ile ferah ve huzur veren bir atmosferi sahiptir. İçindeki İznik çinileri ve Hüsn-i hat yazıları yapıda dikkat çeken unsurlar arasındadır.
🔸 Kılıç Ali Camii ustası Mimar Sinan tarihe geçecek şu cümleyi sarf eder: Deryalar kudursa ve azgın dalgalar kubbenin tepesinden aşsa, yine bu mabet kıyamete dek Allah'ın izniyle ayakta kalacak! Nitekim Mimar Sinan'ın dediği çıkar. Bu yapı, İstanbul tarihinin en yakın tanığı olur.
Mimar Sinan'ın unutulmuş bir eseri: Kılıç Ali Paşa Medresesi
📍 Kılıç Ali Paşa Hamamı
🔸 Kılıç Ali Paşa Külliyesi'nin bir parçası olan hamam, 1583 yılında tamamlanır. Hamamın kubbeler arası geçiş içleri dilimli tromplarla sağlanır ve duvarları taş ve tuğla olarak karma teknik ile örülüdür.
🔸 Hamam, Mimar Sinan'ın eserlerine dair tezkirelerde bulunduğuna göre cami ile arasında bulunan medresenin de aynı zamanda tasarlandığı düşünülür.
🔸 Kılıç Ali Paşa Hamamı uzun yıllar yersiz yurtsuzların geceleri barındığı bir yer olarak kullanılır ve bu bakımdan şehrin tarihinde özel bir yer alır.
📍 Tophane-i Amire
🔸 Bulunduğu semte adını veren ve Osmanlı'nın en önemli sanayi tesislerinden biri olan Tophane-i Amire'nin yapımına Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesinden hemen sonra başlanır.
🔸 Galata surları dışında ormanlık araziye yapılmış olan tophane, üç kubbeli küçük bir bina olarak inşa edilir. Kurulmaya başlandığı tarihten I. Dünya Savaşı'na kadar önemini koruyan Tophane-i Amire'ye ilk kışla II. Bayezid döneminde eklenir. Ancak tesisin son şeklini alması Kanuni Sultan Süleyman döneminde olur.