Arama
Türk okçularının başarılarının sırrı
"Yâ hakk!" nidasıyla bir solukta atılır ok. Atılmadan evvel de usulü gereği kemankeş ustasının "kemankeş sırrı" kulağa fısıldanır. Kemankeşlik, cesaretin Allah'a tevekkülüyle buluştuğu sanattır. Sanatın ince nüanslarda zenginleştiği kültürümüzde, okçuluğun zarif yüzüğü de dikkat çekecek nitelikte. Okçulukta, ok ve yay dışında, kullanımı kolaylaştırmak ve güvenliği artırmak için kullanılan yardımcı araçlardan zihgir, aynı zamanda değerli taşlarla süslenen bir takı olarak önemli donatılar arasında günümüze kadar geldi.
Zihgir; damak veya kaş, kulak ve eşik olmak üzere üç bölümden oluşur. Zihgirin parmak üzerine binen uzunca yerine damak veya kaş; iç tarafına yapıştırılan deri parçasına kulak; kiriş takılan iç kenarına ise eşik adı verilir.
Zihgirin kısa yayların çekilmesi için geliştirildiği bazı kaynaklarda belirtilir. Asya ve Ortadoğu okçuluğunu Batılı okçuluk ekollerinden ayıran en önemli özellik, yay çilesinin başparmakla çekilip bırakılmasıdır.
Şiblizade Ahmet tarafından 1480 yılında yapıldığı düşünülen Sultan İkinci Mehmet portresinde Sultan'ın başparmağında zihgir takılı olduğu görülür. Fatih Sultan Mehmet parmağında zihgir olduğu halde resmedilen ilk Sultan olmasının yanında belki de ok yüzüğüyle resmedilmiş ilk insandır.
Sultan İkinci Selim'in saray Şehnamecisi Seyyid Lokman bin Hüseyin El Aşuri'nin metinlerini yazıp, dönemin saray nakkaşlarının üstadı Nakkaş Osman'ın resimlerini yaptığı Kıyafetu'l İhsaniye fi Şemail'i, Osmaniye adlı minyatürlü yazma eserde, yedinci sırada yer alan Sultan İkinci Mehmet portresinde Sultan'ın sağ el başparmağında kırmızı renkli, üzeri süslü olduğu dikkati çeken bir zihgir görülür.
Soylu kesimin avlanmasını tasvir eden bu minyatürde tonlamalar yapılmış, sıvama altın yaldız sürülmüş zemine serpiştirilmiş demetler halinde çiçekler görülür. Avlanan süvariler adlı bu minyatürde avcılardan birinin başparmağında bulunan zihgir dikkat çeker.
Nigari (Haydar Reis, 1491-1572) bir portresinde Kütahya'da şehzadeliği döneminde ok talimi yapan İkinci Selim'i betimler. İki yaprak olarak tasarlanmış olan portrede solda şehzade, arkasında ise bir elinde şehzadenin okunu, diğer elinde ise bir karanfil tutan doğancı dikkat çeker.