Arama
Yabancı bir seyyahın dilinden Osmanlı’da Kadir Gecesi
İstanbul, Alexander Van Millingen için ömrünü adadığı büyük keşfin sırlarını saklayan zaman müzesi gibidir. 19. yüzyıl sonlarında Roma, Bizans ve klasik Osmanlı kültürlerini bir arada sergileyebilen bu şehir, aynı zamanda Millingen'e araştırmalarına destek çıkan toplumsal bir çevrenin olanaklarını da sunmuştur. Peki, Millingen'in Constantinople isimli yapıtında "Kadir Gecesi'nden daha etkileyici hiçbir dinsel tören yoktur." dediğini biliyor muydunuz? Sizler için, yabancı bir seyyahın dilinden Osmanlı'da Kadir Gecesini derledik.
Bu sessizlik bastırılmış duygulara biraz rahatlama sağlayan, bazen şiddetli bir haykırışla ya da kısa bir ilahiyle bozulsa da bu sessizliğin daha etkileyici bir hal almasına yarar. Ancak huşudan dili tutulmasına karşın kalabalık dinlenemez. Bu duygu zapt edilemeyecek kadar güçlüdür ve bu büyük cemaat aşağı yukarı kalkar, yükselir ve alçalır.
Kıyıya çarpan deniz ya da uzaktan duyulan gök gürültüsüne benzer bir sesle büyük kiliseyi doldurarak ayakları üzerinde doğrulur, yere kadar eğilir, zemine iner, diz çöker, alnını yere yapıştırır.
Bu yoğun bir saygı ve baş eğiş sahnesidir. Fakat bu öylesine vakur, öylesine sükûnetli, öylesine kontrollüdür ki ibadet edenler vakarlarından asla bir şey kaybetmezler. En yüceye gösterilen saygıdır bu. Saygının ve öz saygının olağanüstü bir karışımıdır. Belli tarikat dervişlerinin, örneğin inleyen dervişlerin (Rufailer) uygulamaları dışında, ibadeti sırasında bir Müslüman'ın davranışında, insan doğasının zayıflığından kaynaklanan çok kuvvetli bir duygu ortaya konmaz.
Sadaka verme bir Müslüman'ın yükümlü olduğu önemli görevlerden biridir. Ramazan ve iki bayram dönemi boyunca, fakir komşuları ağırlamak amacıyla zengin tabakanın evlerinde masalar kurulur.
Bol kepçeyle pilav ve sebzeyle haşlanmış etin yanı sıra para hediyesi yahut birkaç parça giysi almak amacıyla dilenci grupları zengin evlerinin civarında toplaşırlar. Şehrin başlıca camilerine bağlı vakfedilmiş imaretlerden caminin softaları ve imamlarıyla birlikte bölgenin fakirlerine her sabah ve haftada bir kez pilav ve zerde verilir.
Sakatların, körlerin, topalların geçiş ücreti vermeden Haliç üzerindeki köprülerden geçmelerine ve Boğaz'da çalışan buharlı gemilerde ücretsiz yolculuk etmelerine izin verilmiştir.