Arama
Ayasofya'nın gizli tünelleri
Ayasofya'nın yeni keşfedilen dehlizleri, tünelleri, mahzenleri ve yer altı mezar yapıları, yer üstünde olduğu kadar altında da derin bir geçmiş barındırdığını gözler önüne seriyor. Yapının altında ve etrafında toplam uzunluğu yaklaşık bir kilometreyi bulan tüneller, herkes için yeni bir heyecan uyandırdı.
▶ Ayasofya'nın kuzeydoğu cephesinin hemen önünde yer alan mezar yapısı yerin 4 metre altında yer alıyor. 'Hipoje' olarak bilinen bu yapı, Ayasofya'nın inşası sırasında yapılmış olan bir yer altyapısı olmamakla beraber,tarihi M.S. 4. yüzyıla uzanan bir yer altı mezar yapısıdır.
▶ Bu yapı ayrıca Ayasofya civarında bulunabilmiş en eski mimari eserdir. Yer altı yapısı sonradan yeniden işlevlendirilmek adına iki ucundan birer menfez bağlanarak diğer yer altı yapılarıyla ilişkili hale getirilmiştir.
▶ 'Hipoje'den 1946 yılından beri yürütülen temizleme çalışması kapsamında yaklaşık 4 tona yakın moloz ve çamur tahliye edildi.
▶ Çalışmaların daha uzun vadeli bir arkeolojik çalışma sürecinde, Ayasofya'nın diğer yer altı yapılarını da kapsayacak şekilde devam ettirilmesi yer altında saklı kalan tarihin izlerinin görülmeye devam etmesine olanak sağlayacak.
▶ Temizlenmeden önce Ayasofya denetimsiz yağmur suyuna maruz kalırken, balçıkla dolu kötü bir görüntü sergiliyordu.
▶ Ayasofya'da keşfedilen ve ortaya koyulan çalışmalar, Ayasofya'da olduğu gibi diğer yer altı yapılarınında da çalışmaların artırılmasına öncü oluyor.
▶ Mekanda yapılan çalışmalar sonucunda altta kalan tünellerin, Ayasofya yapısının özgün 'atrium' yani dış avlu yapısından, yer üstünden aşağıda kalmalarından dolayı daha az yıpranması göze çarpan ilginç bir detay oldu.
Atrium ne demektir?
Eski Roma mimari yapısına sahip ev alanlarının ortasında bulunan avlu yapısı.
▶ Tarihi mekan bakımsızlık nedeniyle moloz ve toprak dolguyla neredeyse yarısına kadar dolarken, mekanın üzerindeki kestane ağacının köklerinin, yapının tonozunu delerek aşağıya inmesi de tünelde tahribata sebep oldu.
▶ Yer altında konuşlanan bu mekan grubunu Ayasofya'nın her daim ihtiyaç duyduğu, çok fazla ortalıkta ve göz önünde olunması istenmeyen malzemelerin depolandığı mahzenler olarak kullanılıyordu.
▶ Ayrıca dış avlu yapısının altyapısını oluşturan mekanlar da Ayasofya ile aynı zamana, 6. yüzyıla tarihlenirken, bu mekanların bilinmesi, korunması, temizlenmesi ve ciddi bir restorasyondan geçmesi de büyük bir önem arzediyor.