İstifçi değiliz: Peki ya eşya bağımlısı?

Bağımlılık, en basit tanımla herhangi bir şeyin ruhsal, fiziksel ya da sosyal sorunlara yol açmasına rağmen alımına devam edilmesi durumudur. 💠 🔸 Bağımlılık, kronik bir beyin hastalığı olarak tanımlanır. Kişi, o madde ya da şeyi alma isteğini durduramaz ve bırakma isteğine rağmen bunu gerçekleştiremez. 🔸 Olumsuz sonuçlarına karşın kişi kendini kontrol edemez, sosyal aktiviteleri ve kişilerarası ilişkileri açısından sorunlar yaşar, kendisinden beklenen sorumlulukları yerine getiremez, fiziksel ya da psikolojik sorunlara rağmen alıma devam eder ve yoksunluk belirtileri gösterir. 📌 En genel şekliyle bu biçimde tanımlanan bağımlılık, bir maddeye, bir kişiye ya da bir nesneye karşı görülebilir. Bağımlılık, kimi zaman alışkanlıkla karıştırılan bir kavramdır. Bu iki kavram bazen birbirlerinin yerine kullanılır ancak ikisinin arasında belirgin farklar bulunur. 💠 🔸 Alışkanlık: Yaşamımızın belirli zamanlarında uyguladığımız, iç ve dış dünyadan gelen etkilere aynı davranışlarla karşılık verdiğimiz, düzenli ve süreklilik arz eden, öğrenerek elde ettiğimiz tutumlardır. Alışkanlık sahibi bireyler, belli uyaranlara ne şekilde tepki vermeleri gerektiğini bilir ve bundan emin olarak hareket ederler. Bu nedenle özel bir dikkat ve düşünce sarf etmelerine gerek kalmaz. 🔸 Bağımlılık: Bireyin fiziksel, sosyal ya da psikolojik açıdan kendisine zarar veren sonuçlarla karşılaşmasına rağmen kendini bir maddeye, kişiye ya da nesneye mecbur hissetmesi durumudur. Bağımlı davranışlar geliştirmek, alışkanlığın bir sonraki aşamasıdır. Bağımlı davranışlar geliştiren bireyler belli şeylere ihtiyaç duyar ve onlarsız olamayacakları düşüncesiyle hayatlarını sürdürürler. 📌 Bağımlılık fiziksel ve psikolojik olmak üzere ikiye ayrılır: 🔹 Fiziksel bağımlılık: Vücudun sürekli kullanılan bir maddeye alışması nedeniyle o maddeye duyulan yoksunluk hissidir. Yoksunluğu durumunda bulantı, kusma, terleme, titreme ve üşüme gibi olumsuz fiziksel belirtiler görülebilir. 🔹 Psikolojik bağımlılık: Bir maddeye, kişiye ya da nesneye alışma, onu arzu etme, onsuz yapamayacağına inanma durumudur. Yoksunluğu halinde kaygılanma, sinirlenme, hırçınlık gibi psikolojik belirtiler ortaya çıkabilir. Bir şeye sahip olma arzusu, bebeklik çağından itibaren kendini gösteren bir davranıştır ve zaman içinde gelişir. 💠 🔸 Yeni doğan bebeğin ilk sahiplendiği şey annesi; onun kokusu ve yüzüdür. Daha sonra kendi vücuduna dair aidiyetinin farkına varır ve 8 aylıktan itibaren bir bebek, kaybetme olgusunu anlamaya başlar. 🔸 1 yaşına geldiğindeyse battaniye, oyuncak ayı gibi kendilerini rahatlatan nesnelerle yakın bir bağ kurar. 🔸 Yapılan araştırmalara göre 3 yaşındaki bir çocuk, sahip olduğu oyuncakları onlarca oyuncak arasından ayırt edebilir. Öte yandan kendi oyuncağını diğerleri kadar cazip olmasa da sadece 'kendine ait' olduğu için tercih eder. 📌 Bu konudaki bilimsel çalışmalar, kaybolan bir nesnenin yerini, daha güzel ve daha yeni bir nesnenin alamayacağı sonucuna varır. Çünkü bir nesneye sahip olmak, aynı zamanda ona gerçek değerinin üzerinde bir değer atfetmek manasına gelir. 🔍 10 kavram ile tüketim kültürü Satın alma davranışlarını neyin tetiklediğini bilme konusunda en önemli unsur, karar sürecini bilmektir. 💠 🔸 Satın alma süreci, tüketicilerin bireysel değerlendirmelerine göre farklılık gösterir. Satın alma öncesi, alma sırası ve sonrasında tüketicinin düşünce ve davranışları, o eylemi neden gerçekleştirdiği konusuna ışık tutar. Satın alma kararında tüketici, faydacı ve hazcı olarak kategorize edilir: 🔸 Faydacı tüketiciler: Ürünü elde etmeye odaklanan, hedef odaklı tüketicilerdir. Ekonomiklik ve hedefe ulaşmayı ön planda tutarlar. 🔸 Hazcı tüketiciler: Alışverişi bir boş zaman aktivitesi olarak görürler ve bu yüzden zevk alabilecekleri bir alışveriş deneyimi ararlar. Tüketimdeki motivasyonları, bir fikir, bir estetik uyum veya sadece sosyalleşme olabilir. 📌 Günümüzde alışveriş eyleminin kolaylaşması, tüketime yönelik reklamların artışı, online alışverişin hızlı ve kolay olması gibi etkenler, satın alma davranışını tetikleyen unsurlardır. İslami açıdan bakıldığında Gazali'nin tanımına göre 'dinin, âdetlerin ve insanlığın gerekli kıldığının üstünde harcamada bulunmak' israftır. 💠 📌 'Ümidini kestiğin şeyden hürsün. Tamah ettiğin şeyin ise kölesi.' Mutluluk tuzağı, terapist Dr. Russ Harris'in ortaya attığı; modern dünyanın bireyler üzerinde oluşturduğu algıyı gözler önüne sermeyi hedefleyen teoridir. 💠 📌 Russ Harris'e göre bireylerin mutluluk ve iç huzuru yakalamak amacıyla yapmayı gerekli buldukları şeylerin birçoğu aldatıcıdır. 🔸 Duygu ve düşüncelerin kontrol edilmesi gerektiğini savunan kişisel gelişim önerilerinden yaşam koçlarına, mevcut sistemin sunduğu pek çok unsur, kişiyi belli bir mutluluk vaadine inandırarak yönlendirir. 🔸 Oysaki bu mutluluk vaadi, hiçbir zaman bütünüyle gerçekleşememektedir ve ne hissedeceğimiz, ne düşüneceğimiz her zaman belirlenebilecek bir şey değildir. Mutlu olma hedefinin gerçekleşememesi ise bireyi bir tuzağa düşürerek daha büyük hüzünlere sevk edebilmektedir. 💠 Okuma önerisi 📚 Mutluluk Tuzağı - Russ Harris 🔸 Tartışma yaratan ancak ufuk açmayı vadeden bu kişisel gelişim kitabında Dr. Russ Harris, milyonlarca insanın farkında olmadan 'mutluluk tuzağı'na nasıl düştüğünü ortaya koymayı hedeflemiştir. Batı psikolojisine yönelik eleştirel bir yaklaşımla bu tuzaktan kurtulmanın etkili yöntemlerini sunan Harris, bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemler üzerinden çözüm önerileri ortaya koymuştur. 🔍 Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. İstifleme, tıptaki adıyla Kompulsif Biriktirme Hastalığı, değerli olsun ya da olmasın, herhangi bir nesne, eşya, atık ya da ambalaj gibi maddeleri atamama durumu olarak tanımlanır. 💠 🔸 Son yıllarda özellikle de televizyon yayınları ve belgesellerde sıkça rastladığımız bu hastalığın temelinde genetik faktörler, çocukluk döneminde maruz kalınan aile tutumları ve travmalar, ayrılık ve terk edilme korkusu gibi sebepler bulunur. 🔸 İstifleme hastalığına sahip bireylerin büyük çoğunluğunda, istifleme durumundan rahatsız olmama hali görülür. Bu nedenle tedaviye açık olmaları nadirdir. 🔸 İstifleme hastalığından mustarip olan bireyler, eşyalarının atılmasına engel olur, tepki gösterir; eşyaya zarar gelmesi ya da kaybolması durumunda büyük acılar çekerler. 🔸 Türkiye'de, nüfusun yüzde 3'ünün istifleme sorunu yaşadığı tahmin ediliyor. Bu hastalığın genellikle gizli tutulması nedeniyle net bir rakam vermek mümkün değil. 💠 📌 'Mobilya satın alırsınız. Kendinize dersiniz ki, bu hayatım boyunca ihtiyaç duyacağım son kanepe. Kanepeyi alırsınız ve sonraki birkaç yıl boyunca, hangi işiniz ters giderse gitsin, en azından kanepe sorununuzu çözmüş olduğunuzu bilirsiniz. Sonra o güzel yuvanızda kısılıp kalırsınız. Bir zamanlar sahip olduğunuz şeyler artık sizin sahibiniz olur.' Chuck Palahniuk Yaşamımızı her anlamda kolaylaştıran internet teknolojilerinin hayatımıza bir katkısı da online alışveriş imkânı. 💠 🔸 Online alışveriş, internete bağlanan bir cihaz üzerinden bulunduğumuz yerden sipariş verebilmeyi, arama kolaylığı, iyi fiyat, çeşitlilik ve zaman tasarrufu sunmayı, indirim ve promosyonların yanında fiziksel olarak bir efor sarf etmememizi olanaklı kılar. 🔸 Alışverişin bu kadar kolay olması, para harcamanın soyut bir şekilde dijital sistem üzerinden gerçekleşmesi, kontrol edilemeyen satın alma davranışlarına yani online alışveriş bağımlılığına yol açabilir. 📌 Bu durum, literatürde Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı ve Kompulsif Satın Alma bozuklukları ile ifade edilir: 🔹 Kompulsif Satın Alma: Sıkıntı ya da değer düşüklüğüne sebep olan aşırı alışveriş ve satın alma davranışı olarak tanımlanır. Bir bağımlılık türü olan bu durumda bireyin davranışı, ödüle karşı duyarlılıkla ilişkilidir. 🔹 Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı: Online alışveriş, kompulsif satın alma davranışını geliştirebilecek bir potansiyel taşır. Eğlence amaçlı alışveriş olarak tanımlanan hedonik alışveriş ve ihtiyaca yönelik yapılan faydacı alışveriş olarak iki etmenden söz edilir. Hedonik tüketiciler, interneti eğlence, heyecan, uyarılma, neşe, şenlik, kaçma, fantezi, macera aramak için kullanırlar ve bağımlılığın oluşması bu kişilerde daha olasıdır. 🔍 İktisadın temellerini Adam Smith'ten önce İbn Haldun attı İnternet siteleri ya da sosyal medya platformlarının büyük çoğunluğunda reklamlarla karşılaşmak artık hayatımızın bir parçası. 💠 🔸 Bu reklamların kişisel verilerimiz aracılığıyla bizlere sunulması, tüketici özelliklerini yakından tanıyarak reklamları hedef kitleye ulaştırması ve daha önce ziyaret edilen bir ürünün benzerlerini önümüze çıkarması, artık herkesçe kabul edilen bir gerçek. 🔸 Arama motorları ve sosyal medya uygulamaları geliştirdikleri algoritmalar ile bireyleri yakından tanıyor, özelliklerine uygun reklamları karşılarına çıkarıyorlar. Google'ın öncü olduğu bu özellik, Facebook reklamcılığının da temelini oluşturuyor. 🔸 Daha önce ziyaret edilen alışveriş siteleri, arama yapılan anahtar kelimeler, yapay zekâ aracılığıyla reklamlarla eşleştiriliyor. Üstelik telefon, tablet, bilgisayar gibi kullanılan bütün cihazlardaki etkileşimler ve veriler işleniyor. 🔸 Akıllı cihazlarda son yıllarda sık kullanılan sesli arama, söylenilenlerin dikte edilmesi gibi özellikler sayesinde mikrofon erişiminin aktif olması ile kullanıcıların diyaloglarının dinlenmesi ve bu verilerin reklam olarak sunulması da karşılaşılan bir durum. Bireyin ilgi alanında olan ürünün ve muadillerinin sunulması, internet alışverişlerini tetikleyen bir başka unsur olarak karşımıza çıkıyor. 📌 İNTERNETTEN EN ÇOK NE SATIN ALDIK? 🔸 TÜİK'in 2020 yılına ilişkin Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması raporuna göre, ülkemizdeki 16-74 yaş grubundaki bireylerin internet kullanım oranı yüzde 79'a ulaştı. 🔸 İnternet üzerinden ürün siparişi veren ya da satın alan bireylerin yüzde 60,9'u giyim, ayakkabı ve aksesuar satın aldı. 🔸 Sıralamayı yüzde 26,1 ile basılı kitap, dergi ve gazeteler takip eti. 🔸 Online alışverişte en çok sipariş edilen diğer kategoriler ise yüzde 22,5 ile gıda, yüzde 21,1 ile kozmetik, güzellik ve sağlık ürünleri, yüzde 17,6 ile temizlik ürünleri, kişisel bakım malzemeleri ve yüzde 17 ile mobilya, ev aksesuarları, bahçe malzemeleri oldu. Son yıllarda adını sık duyduğumuz minimalizm, kökleri 1960'lı yıllara uzanan, sadeliği ön plana çıkaran bir akımdır. 💠 🔸 Minimalizm, yaşamın tüm alanlarını kapsayan, giyim kuşamdan dekorasyona, mimariden düşünce biçimlerine kadar, hayatın sadeleşmesini sağlayan bir felsefeyi içinde barındırır. 🔸 Bu yaşam tarzında birey, hayatındaki maddi ve manevi unsurları, ihtiyaçlarına göre sınırlandırarak en aza indirger ve odaklanma kapasitesini, hareket alanını ve yaşam konforunu arttırmayı hedefler. 📌 POPÜLER KÜLTÜR ÜRÜNÜ OLARAK MİNİMALİZM 🔸 'Az ama öz' olarak tanımlanan minimalizm, yaygınlığı her geçen gün artan bir akım olarak karşımıza çıkıyor. Kökenleri Uzak Doğu felsefesine uzanan bu anlayış, bir popüler kültür nesnesi haline getiriliyor ve bu durum, felsefenin kendisi ile uygulanması arasında farkları da bir paradoks olarak önümüze koyuyor. 🔸 Zira 'minimal' bir yaşam tarzını benimsemek pek çok kişinin savunduğu gibi 'ucuz' ya da 'kalitesiz' yaşamak anlamına gelmiyor. Hal böyle olunca da minimalist yaşamın gereklerini yerine getirmek, yine onu bir 'tüketim unsuru' olarak görmekle sağlanıyor. 📌 Minimalist giyim kuşam, minimalist ev dekorasyonu, minimalist mücevher tasarımları gibi pek çok söylem de hayatımıza böylece girmiş oluyor. Öyle ki bu yeni ürünleri satın almadan minimal bir yaşam tarzı sürmek, imkânsız bir hale getiriliyor. 🔍 Sade yaşamaya dair 25 hadis Sahip olduğumuz objelerle istifçiliği kıyaslayıp 'öyle olmadığımıza' dair bir çıkarımda bulunuyoruz. Peki ya, eşya bağımlısı olabileceğinizi hiç düşündünüz mü? Nesnelere olan bağımlılıklarımız neye işaret ediyor? #cumartesi https://t.co/z3jSmUbagZ — Fikriyat (@fikriyatcom) February 27, 2021

İstifçi değiliz: Peki ya eşya bağımlısı?

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Osmanlı'nın Balkanlar'daki 5 eseri

Hz. Hafsa'nın (ranha) hiç kapanmayan penceresi

İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan

Avrupa'nın acımasız yüzü

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

Hayatı ve fikirleriyle Yazıcızadeler