Arama
Lavanta ve kültürel mirasımızın merkezi: Afşin
7 güzel adamın memleketi olarak bilinen Kahramanmaraş'ın Afşin ilçesi, Eshab-ı Kehf Külliyesiyle UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır. Kültür, sanat ve tarihi eserler açısından zengin bir bölge olan Afşin, aynı zamanda lavanta tarlalarıyla sosyal hayat, turizm ve ekonomiyi de canlı tutuyor. İşte lavanta ve kültürel mirasımızın merkezi Afşin hakkında detaylar…
📌Yedi arkadaşın nerede kaldıklarına dair türlü rivayetler vardır. Birçok dinin ortak paydada buluştuğu nokta olan Eshab-ı Kehf hikayesinde, bu yedi arkadaşın kaldığına inanılan Asya, Avrupa ve Afrika'da pek çok mağara bulunmaktadır.
📌İspanya, Cezayir, Mısır, Ürdün, Suriye, Afganistan ve Doğu Türkistan'da Ashâb-ı Kehf'e ait olduğu ileri sürülen mağaraların olduğuna inanılır. Anadolu'da ise Efes, Tarsus ve Efsûs (Arabissos, Afşin) olmak üzere üç yer gösterilmektedir.
➡İşte Afşin'de yer alan Eshab-ı Kehf Külliyesi , Eshab-ı Kehf'in yıllarca uyuduğuna inanılan mağaralardan biridir.
📌Çok köklü bir tarihe sahip olan külliyede Doğu Roma, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait izler bulunmaktadır.
📌Külliye, antik çağdan itibaren kutsal sayılan, Eshab-ı Kehf olarak tanınan kayalık bir tepedeki mağaranın çevresine kurulmuştur.
➡Kur'an-ı Kerim'de geçtiği üzere mağarada yıllarca uyuyan arkadaşlar, uyandırıldıktan sonra kısa bir sürede vefat edince onlar anısına halk tarafından mağaranın yanına bir mescit (kilise) inşa edilir.
7 güzel adamın memleketi olarak bilinen Kahramanmaraş'ın #Afşin ilçesi, Eshab-ı Kehf Külliyesiyle #UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır. https://t.co/Z6nL20QEVc
— Fikriyat (@fikriyatcom) February 1, 2021
📌Öncelikle yalnızca bir mescidin bulunduğu bu mekan, zamanla bir külliye hüviyetine kavuşmuştur. Roma İmparatorluğu döneminde kilise olarak inşa edilen yapı, "İsa Mescidi" adıyla anılmıştır. Anadolu Selçuklu emiri Nusretüddin Hasan Bey'in inşalarıyla bakımsız ve kaderine terk edilen yapının asıl ihyası gerçekleşmiştir.
➡Hasan Bey, 1215-1234 yılları arasında camiye dönüştürülen yapının çevresine başka yapılar da eklemiştir. Sınır boylarında ve stratejik mevkilerde askeri amaçlı kullanılan yapılar anlamına gelen ribat ve 1233'de han inşa edilmiştir. Ribat taç kapısı geometrik desenleriyle Selçuklu mimarisi örneklerindendir.
➡Maraş ve Elbistan çevresinde kurulan Dulkadiroğulları Beyliği döneminde inşa edilen medrese ve kadınlar mescidiyle külliye büyütülür.
➡ Külliye içinde bulunan Paşa Çardağı Osmanlılar döneminde 1531 yılında inşa edilir. Restore edilen Paşa Çardağı orijinal dokusunu kısmen korumaktadır.
Eshab-ı Kehf'in Külliyesi'nin önemi
📌Günümüze kadar intikal eden yapı, gerek Türkiye'nin gerekse dünyanın en uzun süreli ziyaretgahlarının başında gelmektedir.
📌Birçok belge ışığında Eshab-ı Kehf hadisenin Afşin'deki bu bölgede gerçekleştiği düşünülüyor. Birçok Müslüman bilim adamı ve günümüzdeki bilimsel araştırmalar, hadisenin Afşin'deki mağarada yaşandığına işaret etmektedir.
📌Şehrin eski adının Efesos (veya Efsus) olması, bu düşünceyi doğrular niteliktedir.
➡Külliye'nin bir diğer önemi de 2015 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine kaydedilmiş olmasıdır.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi nedir?
➡"UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kapsamında Taraf Devletler, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kaydedilmesi uygun olan varlıklara ilişkin envanterlerini (geçici liste) UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletmekle yükümlüdürler. UNESCO Dünya Miras Merkezi'nce yayınlanan bu listede yer alan varlıklara ilişkin hazırlanan adaylık dosyaları Dünya Miras Komitesi'ne sunulmaktadır. Geçici Listeler hazırlanırken varlıkların Dünya Miras Komitesi'nce belirlenen kriterleri karşılama durumları ile mimari, tarihi, estetik ve kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmaktadır."
Kaynak: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü - Dünya Miras Geçici Listesi