Arama
Sosyal medya ile geçen süreyi kısıtlamanızı sağlayacak ipuçları
İnternet teknolojilerinin gelişmesi ve akıllı telefonların hayatımıza girmesi ile sosyal medya platformlarının da yaşamımızda kapladıkları yer, her geçen gün artıyor. Bugün dünya nüfusunun yüzde 53'ünden fazlası sosyal medya kullanıyor. Türkiye, günlük ortalama 7 saat 54 dakika ile internet; 2 saat 57 dakika ile sosyal medya kullanımı konusunda dünya ortalamasının üzerinde bulunuyor. Peki, sosyal medya bağımlısı olduğumuzu nasıl anlarız? Sosyal medyada geçen süreyi nasıl kısıtlayabiliriz?
İnternet bağımlılığı kavramı, ilk olarak Dr. Ivan Goldberg tarafından 1996 yılında kullanıldı. Onun tanımlaması bilgisayar, internet, siber, sosyal medya bağımlılığı gibi kavramlara kapı açtı.
🔷🔷🔷
Goldberg, kişinin internet bağımlısı olup olmadığı ile ilgili bazı kriterler belirlemişti. Ona göre 12 ay içinde bu belirtilerden üç veya daha fazlası varsa klinik açıdan bozulmaya yol açan teknolojik bir bağımlılıkla karşı karşıya olabiliriz:
📌 İnternetten keyif alabilmek için belirgin olarak artan kullanım süresi veya aynı sürede kullanım ile alınan keyifte azalma olması.
📌 Kullanımdan sonra belli bir süre ara verildiğinde oluşan "yoksunluk" hissi.
📌 Planlanandan daha fazla süre harcanmaya başlaması.
📌 Kullanımı bırakmak ya da denetim altına almak için gösterilen çabanın boşa çıkması.
📌 İnternet ile ilgili eylemlere daha uzun süreler ayırmak.
📌 Bu teknolojilerin kullanımı nedeniyle toplumsal, mesleki etkinlikler ya da hobileri bırakmak veya azaltmak.
📌 Kullanımın yol açtığı uykusuzluk, ilişki problemleri, randevulara geç kalma gibi sorunlara rağmen devam etmek.
Sosyal medya kullanımının ve bağımlılığının artmasına dair yapılan araştırmaların çoğu, sosyolog ve iletişim bilimci Elihu Katz'ın ortaya attığı Kullanımlar ve Doyumlar kuramına dayanır.
🔷🔷🔷
Yaklaşıma göre insanlar sosyolojik ve psikolojik kökenli ihtiyaçlarını, medyadan ya da diğer kaynaklardan giderebilmek amacıyla bazı beklentilere girerler ve bu teknolojileri kullanarak bu gereksinimlerini giderirler.
Bu anlamda bakıldığında sosyal medya da bireylerin günlük yaşamlarında ihtiyaç duydukları ihtiyaçları sağlayan bir teknolojidir. Kişiler eğlence, arkadaş edinme, bilgilenme, rahatlama, sosyal etkileşim sağlama gibi ihtiyaçlarını bu platformlardan sağlarlar.
📌 Dijital tahakkümün son perdesi: WhatsApp ne yapmaya çalışıyor?
Sosyal medya ile geçen süreyi kısıtlamak söz konusu olduğunda aslında yapılması gereken ilk şey, bu mecraları neden ve hangi amaçlarla kullandığınızı ortaya koymak.
🔷🔷🔷
Eğer sosyal medyada geçirdiğiniz zamanın hangi ihtiyacınızı giderdiğini saptayabilirseniz, bu konuda kısıtlamaya gitmeniz ve alışkanlıklarınızı değiştirmeniz daha kolay olacaktır.
Sosyal medyayı pek çoğumuz Katz'ın teorisinde olduğu gibi eğlence, arkadaş edinme, bilgilenme, rahatlama, sosyal etkileşim sağlama gibi ihtiyaçlarımız için kullanıyoruz.
🔷🔷🔷
Özellikle pandemi süreci ile birlikte yaşamımızın kısıtlanması, alışkanlıklarımızın değişmesi, aktivitelerimizin azalması gibi etkenler sosyal medyada geçirdiğimiz süreyi arttırıyor.
Bu nedenle sosyal medyada geçirdiğiniz süreyi, farklı bir alternatifle değiştirmeniz, en etkili yöntemlerden biri olacaktır. Bir hobi edinmek, kitap okumak, spor yapmak gibi beyninizi aktif olarak etkin kılan faaliyetler sosyal medyaya olan ilginizi de azaltacaktır.
Sosyal medya kimimiz için iş hayatımızın bir parçası olsa da pek çoğumuz sadece sosyal hayatlarımız için bu mecraları kullanıyoruz.
🔷🔷🔷
Bir iş gerçekleştirirken, ders çalışırken ya da bir hobi ile uğraşırken bildirimlerin gelmesi, hem dikkat dağıtıcı oluyor hem de bir uyarıcı olarak zihnimizi meşgul ediyor.
Bu nedenle bildirimleri kaldırmak, verimliliğimizi arttıran ve konsantrasyonumuzu bozmayan bir adım olacaktır. Öte yandan tüm bildirimleri belirli bir saatte kontrol etmek ve bunun dışına çıkmamak da sosyal medyada geçirdiğimiz zamanı azaltan bir yöntem.