Çöl deyince aklımıza kavurucu sıcağın altındaki uçsuz bucaksız kızıl kumlar, develer gelir. Ya da aklımıza çöl deyince ilk gelen bunlar diyebiliriz.
Buzul ve çöl… Nasıl yani? Dediğini duyar gibiyim. İyi de çöl çok sıcak olan bir yerde olmaz mı?
Birçok kişi için, Güney Kutbu'ndaki dev buz parçasını çöl kabul etmek zordur. Ancak dünyanın en büyük ve en az yağış alan çölü Antarktika'dadır. Senede ortalama 50 mm yağış alan çölün yüzde %99'u buzullardan oluşur. Bunun nedeni, son derece düşük ortalama sıcaklık yüzünden (-48 C) neredeyse hiç buharlaşma olmamasıdır. Yani sıvı bir madde burada gaz hâline dönüşmez.
Antarktika, Dünya üzerindeki en soğuk, en rüzgârlı, en yüksek ve en kurak kıtadır. Burada sıcaklıklar -93.2 °C'nin altına düşebilir. Bu bölgede kaydedilen en yüksek sıcaklık 14.5 °C'dir.
Antarktika'da 327 km hıza ulaşan yeryüzünün en şiddetli rüzgârı eser.
Antarktika'nın büyük çoğunluğu buzlarla kaplıdır. Buzla kaplı olmayan kısım %1'den azdır. Kıtadaki buz tabakasının en az 40 milyon yıldır varlığını sürdürdüğü düşünülür. Ve kıta üzerindeki ortalama buz kalınlığı 1.6 kilometredir.
Ama buzullarla kaplı diye aklına orada hep kar yağdığı gelmesin. Antarktika'daki bazı bölgelere son 2 milyon yıldır hiç yağmur veya kar yağmadı. İlginç bir şey daha söyleyeyim mi?
Dünyanın en güneydeki aktif yanardağı Antarktika'dadır. Hatta bu yanardağ kristaller püskürtür.
Günümüzde buzullarla kaplı, dünyanın en soğuk ve kurak çölüne sahip olan Antarktika, bir zamanlar en az Kaliforniya kadar sıcaktı. (Kaliforniya da ABD'nin batısında yer alan yarı kurak bir bölge.)
Buzullarla kaplı bu çölde penguen olduğunu düşünebilirsin. Ama sana şaşıracağın bir şey söyleyeceğim. Bu bölgede kutup ayısı bulunmaz. Hatta sadece o da değil, bölgede hiçbir sürüngen bulunmaz. Antarktika'ya özgü, sadece o bölgede yaşayan tek bir böcek türü vardır. Bu böceğin adı ise: " Belgica Antarctica"dır.
Antarktika hakkında şaşılacak o kadar çok şey var ki…Antarktika bir buzul çölü olmasının yanında, zaman dilimi olmayan tek kıta olma özelliğini de taşır. Sence de çok şaşırtıcı değil mi?
🖊Selin Ceren Sarıgül
