Üzerinde yaşadığımız bu güzel topraklar her zaman ilmin merkezi olmuş, burada yapılan çalışmalar tüm dünyaya örnek olmuştur. Bilime damgasını vuran süper beyinler, inanılmaz dehâlar, kendini ilme adayanlar, hükümdarların himayesinde sayfalar dolusu kitaplar yazmışlar, icatlar yapmışlar, bedenlere şifa, gönüllere ferahlık, gündelik yaşa pratiklik ve ilme ise eşsiz katkı sağlamışlardır.
Elimize bir kalem alsak ve "Anadolu'nun Süper Beyinleri" diye bir liste yapsak şüphesiz en başa yazmamız gerekenlerden biri Artuklu Dönemi'nde Diyarbakır Sarayı'nda 25 yıl boyunca başmühendis olarak çalışan Cezerî olur.
Bir bilim insanı düşünün;
🔸Elektriğin, petrolün, nükleer enerjinin olmadığı bir dönemde çok hassas hesaplamalarla sadece su ile çalışan makineler yapsın.
🔸Bu makineleri yaparken otomasyon, sibernetik, android, robot ve mekatronik sistemlerinin temelini atsın.
🔸Tecrübelerini kendinden sonraki kuşaklara da aktarmak için bir eser kaleme alsın.
Cezerî, bugün bile çözülmesi oldukça zor şifreli kilitler, insansız robotlar, eğlenceli otomatlar, ilginç saatler, komik oyuncaklar, akıl almaz makineler tasarlamıştır. "El-Câmi' Beyne'l-'İlm ve'l-'Amel En-Nâfi' Fî Es-Sınaâ'ti'ül- Hiyel" (Olağanüstü Mekanik Araçların Bilgisi Hakkında Kitap) eserinde tasarladığı ve çalıştırdığı bu makinelerin çalışma prensiplerini tek tek yazmış, kendi yaptığı çizimlerle detaylı açıklamalarını yapmıştır.
Kitapta yer alan şu cümleler hepimize yol göstericidir:
🔸"Çalışarak geçirdiğim geceler uyuyan tutkumu körükledi ve küllenmiş dehamı çalıştırdı. Çalışmaya daldım."
🔸"Herkes bildiği şeyleri başkasına iletmekle yükümlüdür. Hiç kimse faydalı olacak bilgileri başkasından esirgememelidir.
🔸"Denenmemiş bilgi doğru ile yanlış arasında kalır."
🔸İslamiyet'in ilmi teşvik etmesi.
🔸İlme karşı sonsuz istekle bağlılık.
🔸İnsanlara faydalı olma düşüncesi.
🔸Başarısız olma korkusu yaşamama.
🔸İlmiyle yüzyıllarca yaşama isteği.
🔸Sistemli ve disiplinli çalışma.
Cezerî'den öğreneceğimiz çok şey var. O, inanılmaz azmiyle ve prensipleriyle, başarısızlıklarına rağmen tekrar tekrar denemesiyle, hayal gücüyle, planlı çalışmasıyla, hiç bitmeyen merakıyla, tükenmeyen özgüveniyle bizim için çok iyi bir rol model.
O zaman biz de ondan ilham alarak bilime katkı sağlayabilir, bu topraklara, bilime katkı sağlayan tüm değerlere vefa borcumuzu ödeyebiliriz.
O potansiyel içimizde var.
Ne dersiniz geleceğin bilim insanları? 😊
🖋Metin Özdamarlar
🎨Feyzanur Can
