El Hazini

Abdurrahman el Hazini, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın veziri Ebü'l Hüseyin Ali ibn Muhammed El Mervezi'nin Bizans asıllı bir kölesiydi. El Hazini, sahibinin Merv'deki sarayında hazinedarlık yapması sebebiyle bu isimle anıldı.

Büyüyüp yetiştiği Merv şehrinde 1118 yılından itibaren tanınmaya başladı. Çalışkanlığıyla sahibinin takdirini kazanan Abdurrahmân El Hazini, sahibi El Mervezi'nin yardımlarıyla tahsil gördü.

Yaşamı boyunca kimya, fizik, matematik, felsefe ve astronomi bilimleriyle ilgilenen Hazini, İslami değerlere bağlı bir bilim adamıydı. Ayrıca, İslam dünyasında orijinal gözlemler yapmış 20 astronomdan biriydi.

Modern bilimin gelişmesine alt yapı oluşturan hayatı boyunca devletine ve İslam âlemine hizmet eden El Hazini, 12'nci yüzyılın ortalarında vefat etti.

El Hazini, Merv şehrinin zengin kaynakları içerisinde kendini tamamen bilime adadı. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın oğlu Sultan Sencer döneminde, El Hazini'nin bilimsel çalışmaları doğrudan sultan tarafından desteklendi. 

El Hâzinî, astronomiye çok önem verdi ve birçok İslam şehrinde kıblenin nasıl bulunabileceği konusunda esaslı çalışmalar yaptı. Tespitlerinden en dikkat çekici olanı ise yerçekimi ile ilgili olandı. Newton'tan 500 yıl önce, "her cismi yer kürenin merkezine doğru çeken bir güç" olduğunu söyledi.Roger Bacon'dan bir asır önce de, dünyanın merkezine yaklaştıkça, suyun yoğunlaştığı fikrini ortaya attı.

Batılı bilim adamları tarafından dinamik, hidrostatik ve akışkanlar mekaniğinin öncüsü ve üstadı kabul edilen El Hazini, 800 yıl önce bir cismin, düşük yoğunluklu havada ağırlık kazandığını, yoğun havada veya suda ise ağırlığının azaldığını (temel kaldırma kuvveti ilkeleri) keşfetti. 

Dakika terazisi (El mizan el latif el cüz'i)

Üçgenli âleti (El ale zat el müselles)

Kitâbü'l Mîzânü'l Hikme (Hikmet terazisi kitabı)

Ez Zîcü'l muteberü's Sencerî es Sultâni

Risâle fi'l-Âlât (Aletler Bilgisi)