Tarihin ilk enerji savaşı Tesla mı? Edison mu?

Erdemlerimiz ve kusurlarımız birbirinden ayrılamaz. Güç ve madde gibi. Onlar ayrıldığından insan bir hiç gibidir. Nikola Tesla.

4 CENT İLE EDISON'UN YANINA GİTTİ

10 Temmuz 1856, Hırvatistan'da dünyaya geldi. Ailesinin Katolik baskısıyla küçük yaşta tanışan Tesla, yaşadığı ciddi zorluklar ve hastalıklara rağmen hiçbir zaman hayallerinden ve fikirlerinden ayrılmadı. 7 ana dil bilen Tesla hayatını sürekli öğrenerek geçirdi. Bu merakı ile mayıs böceklerinin kanatlarını döner çarklara yapıştırarak muhtemelen dünyadaki ilk ve tek mayıs böceği gücüyle çalışan motoru icat etti. 26 yaşına geldiğinde elektrik mühendisi olarak işe başladı. Burada geçirdiği zamanda Elektrik Motor'unu icat etti. Tesla Dünya'nın en güçlü vericisinden, radar prensibine, ilk insan yapımı şimşekten, MR'ın icadına kadar 300 patente sahip bir mucitti.

Tesla'nın hayatındaki dönüm noktası 1884'te ABD'ye taşınmasıyla başladı. Amerika'ya ulaştığında cebinde sadece 4 cent, bir de patronunun referans mektubu vardı. Mektupta şu yazıyordu; ''İki büyük adam biliyorum. Bir tanesi sizsiniz, diğeri ise bu genç adam.''

Tesla dendiğinde akla gelen bir büyüleyici olay daha Gökkuşağı Projesi olan USS Eldridge gemisinde olan biten Rainbow Project adıyla anılan olay hala bir sır belki de o Albert Einstein ve Dr.John von Neumann ile birlikte moleküler ışınlanmanın mucitlerinden birisidir.

MÜTHİŞ BİR GİRİŞİMCİ

Para insanların kendine biçtiği kıymete haiz değildir. Benim bütün param deneylere yatırılmıştır. Bunlarla yeni keşiflerde bulunup insanoğlunun yaşamını biraz daha kolaylaştırmasını sağlıyorum. Nikola Tesla​

Ampulün çalışma prensibi bir tele gönderilen doğru akımın o teli ışıyana kadar ısıtmasıdır. Ancak ampulün o zamanki problemi, ince tellerin ısıya çok uzun süre dayanamamasıdır. Günümüzde herkes ampulü Edison'un 999 başarısız yolu keşfettikten sonra 1000. denemesinde icat ettiğini bilir. Gerçekte ise Edison ampulü keşfetmemiş, kendisinden önceki 22 bilim adamının çalışmalarını derleyip ve ampulü nasıl ticarileştirebileceğini keşfetti. "Edison Illuminating Company"yi kurdu ve New York kentinden başlayarak şehirlere elektrik üretim istasyonları inşa ettirdi. Tesla Edison ile buluştuğunda ona alternatif akımı (AC) anlattı ancak Edison onu ciddiye almadı ve ona elektrik santralleri için arıza giderici olarak görev verdi.

Edison, Tesla 'ya şirketinde verimsiz motorları geliştirme işini verdi. Karşılığında da 50 bin dolar teklif etti. İstediğini yapan Tesla parasını istemeye gittiğinde Edison'dan "Tesla, Amerikan şakalarından hiç anlamıyorsun!" cevabını aldı. Bu durum da Tesla'nın işi bırakarak yalnız çalışmaya başlamasına sebep oldu.

EDISON DENEMECİ TESLA TASARIMCIYDI

Tesla, dehası ayrıntılı tasarımları hayalinde canlandırabilen, oldukça yaratıcı bir insandı. Edison ise daha çok deneme yanılma yöntemiyle çalışan bir mucitti. Toplamda Edison'un 1,093, Tesla'nın ise 112 patenti vardır. Ancak Edison bir ekiple, Tesla ise tek başına çalıştı. Tesla'nın Edison hakkında şunları söyledi:

"Edison, bir samanlıkta kayıp bir iğneyi bulmak durumunda olsa bir balarısı çalışkanlığı ile tüm samanların altına tek tek bakarak söz konusu iğneyi bulmaya çalışır. Ben bilimsel çalışmalarında buna sık sık tanık olurdum. Oysa biraz teorik çalışma, biraz da hesaplama yapmak suretiyle harcadığı vakit ve emeğin yüzde doksanından tasarruf edebilirdi."

İşten ayrıldıktan sonra Nikola Tesla "Tesla Electronics Light Company" adlı kendi şirketini kurdu. George Westinghouse adlı yatırımcı Tesla' ya destek verdi. Edison Tesla'nın sistemi olan AC'nin ne kadar tehlikeli olduğunu anlatan broşürler dağıtarak karalama kampanyası başlattı.

Edison'un alternatif akımı kötülemek için kamuoyu önünde yaptığı en büyük karalama gösterilerden biri, zenci bir mahkûmu, elektrikli sandalyede idam etmek oldu.

EDISON ÇALIŞKAN TESLA DAHİYDİ

Tesla, 1893'te Chicago'daki Dünya Fuarı'nın ışıklandırma ihalesini kazandı. Edison bunun üzerine kendine ait patenti bulunan ampullerini kullanmasına izin vermedi. Bunun üzerine Tesla ve 6 ayda en az 50 bin tane yeni bir ampul icat etmeliydi. Ve icat etti. Edison'un ampullerinde yivli bir saptan destek alıyordu. Edison, bu yivli saptan elektrik vermeyi ve vakumlu havayı içerde tutmanın patentini almıştı. Çözüm olarak Tesla ampulün sapına cam kapak eklemek ile buldu. Tesla üretimi daha kolay bir ampul keşfederek hem de Edison'u kendi oyunun yenerek zekâsını bir kez daha gösterdi.

Edison'a karşı kazanılmış büyük zafer onu dünyada tanınır kılmasının yanında fuarda Tesla'nın AC akımından gücünü alan 200.000 ampul ile meydanı aydınlandı.

''Dünya buna hazır değildi. Zamanının çok ötesindeydi. Ama aynı kanunlar sonunda galip gelecek ve bunu muhteşem bir başarı yapacaktır.''

Tesla, yaralı güvercinleri iyileştirme konusunda takıntıya yakalandı. 1899 yılında Tesla, burada yüksek voltajlı kablosuz enerji hakkında çalışmalarına devam etti. Bulunduğu yerde pek sevilmeyen Tesla, iki yıl orada deneyler yaptı ve inşa ettiği dev Tesla bobini 12 milyon volt enerji üretebiliyordu.

ÖLÜM IŞINI İCAT ETTİ

''Birkaç saniyede binanın titremeye başladığını hissettim. On dakika daha devam etseydim binayı sokağa yıkabilirdim. Aynı cihazla Brooklyn Köprüsünü 1 saatten kısa bir süre içinde East River'a indirebilirdim. Nikola Tesla.''

Dev bir Tesla bobini olan bu kule, dünyaya kablosuz enerji verecek olan kuleyi icat etti. Tesla, icatlarını insanlığın yararı için yapmış olsa da bir süre sonra bu görüşünden saparak kendisini karanlık bir yola soktu. Amacı elbette zarar vermek değildi ancak buluşları tehlikeliydi. Çünkü araştırmaları ve çalışmalarını onu yapay depremler üretebilecek seviyeye çıkartı.

"Tesla'nın buluşları onun 'elektrik çağının babası' sıfatını Edison'dan, Steinmetz'den veya herhangi bir kişiden daha çok hak ettiğini kanıtlıyor. Buluşunu yaptığı 700 patenti bulunuyor ve bunlardan birkaç tanesi bile bir çağı kapatıp yenisini açmaya yetecek nitelikte. Fakat artık tekrar tekrar çılgın damgası yemekten kurtulamıyor… New York Herald Tribune gazetesi 1934."

ABD EL KOYDU

Tesla 1943 yılında otel odasında, aklına kaybetme eşiğinde olan bir adam olarak hayata veda etti. Hayatının son yıllarında kaybettiği itibarını geri kazanması ise çok geç oldu. Tesla öldüğünde ABD hükumeti, Tesla'nın onlarca yıl yazdığı planlara ve makalelere ölümünün ardından el koydu.

PEKİ, EDISON NEDEN TESLA'DAN DAHA ÜNLÜ?

Edison'un projeleri hem kendisine hem devlete gelir sağlarken Tesla'nın bütün hayali dünyaya kablosuz ve düşük maliyetli elektriği yaymaktı. Devlet de kendisine büyük bir gelir kaynağı olan elektriğin peşini bırakmadı ve Edison'u destekledi. Doğal olarak Edison daha ünlü oldu. Fakat günümüzde kullandığımız pek çok şey Tesla tarafından icat edildi.Tesla bir cümlesinde şöyle dedi : "Bugün onların olsun, uğruna çok uğraştığım gelecek benimdir."

Derlenmiştir.